Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Ι’)

Γρήγορα εμφανίζεται στη σκηνή ο Ύλλος, ο οποίος διηγείται τι έχει συμβεί από τη στιγμή που ο πατέρας του, θυσιάζοντας, φόρεσε το χιτώνα, το θανατερό δώρο της συζύγου του: ο Ηρακλής κατελήφθη από φρικτούς πόνους, καθώς το δηλητήριο κατέτρωγε τις σάρκες του, λυσσομανούσε και στρίγκλιζε, και τώρα μεταφέρεται ετοιμοθάνατος στην Τραχίνα.

Όπως και η Ευρυδίκη στην Αντιγόνη, η Δηιάνειρα εγκαταλείπει τη σκηνή χωρίς να πει λέξη. Τον τραγικό θάνατό της, την αυτοκτονία εντός της παστάδας της, τον πληροφορούμαστε από την παραμάνα της.

Στο τέλος των Τραχινίων μεταφέρεται στη σκηνή ο Ηρακλής, ο οποίος είχε βυθιστεί σε ύπνο ύστερα από τους φοβερούς πόνους. Ο ήρωας ξυπνά και ξεσπά σε άγριους θρήνους, ενόσω οδηγείται προς το θάνατο συνεπεία παλαιών χρησμών. Παραδομένος πλέον στη μοίρα του, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι ο θάνατός του είναι αποφασισμένος, ο Ηρακλής εκφράζει την τελευταία επιθυμία του: ζητά από το γιο του να ετοιμάσει την ταφική πυρά στην Οίτη και να πάρει γυναίκα του την Ιόλη.

Σημαντικό ρόλο στο υπό εξέταση έργο, όπως και στον Οιδίποδα τύραννο, παίζουν οι χρησμοί. Με τους χρησμούς αυτούς, τους σκοτεινούς και διφορούμενους, οι θεϊκές δυνάμεις φανερώνονται στον άνθρωπο, κάνοντας όμως μόνον υπαινιγμούς και αφήνοντας στα σχέδια και στις παραισθήσεις των θνητών έναν πλατύ χώρο. Σε αυτόν το χώρο ξεδιπλώνεται η δράση στα δύο συγγενικά δράματα του Σοφοκλή.

Ο άνθρωπος δεν είναι ένα νωθρό θύμα της μοίρας του, καθώς επεμβαίνει στα γεγονότα. Όμως, ενώ πιστεύει ότι με κάθε βήμα του απομακρύνεται από το πεπρωμένο του, στην πραγματικότητα έρχεται πιο κοντά σε αυτό.

Έτσι, μια γυναίκα που, με την αθωότητα της ερωτευμένης καρδιάς της, επιθυμεί να κερδίσει εκ νέου την αγάπη του συζύγου της, τον ωθεί τελικά στα μαρτύρια και στον οδυνηρό θάνατο. Ο μέγιστος των ηρώων, αυτός που ελευθέρωσε χώρες από τα βάσανά τους, φεύγει από τη ζωή ανήμπορος να αντιδράσει, μέσα σε φρικτούς πόνους, καθώς αυτή είναι η θεϊκή βούληση, η βούληση του Δία.

Εν κατακλείδι, κεντρικός άξονας των Τραχινίων είναι το πεπερασμένο της ανθρώπινης συνείδησης: ο άνθρωπος, αδυνατώντας να συλλάβει το όλον, βλέπει μία μόνο πλευρά του πραγματικού. Λόγω της άγνοιάς του δεν έχει τον πλήρη έλεγχο των επιλογών του, αποκτά δε συνείδηση της μοίρας του μόνον όταν είναι πια πολύ αργά.

Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Α’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Β’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Γ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Δ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Ε’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΣΤ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Ζ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Η’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος Θ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΑ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΒ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΓ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΔ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΕ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΣΤ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΖ’)
Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΗ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia