Σοφοκλής, γλυκύτητα και μέτρο (Μέρος ΙΖ’)

08 Μάι 2017

Oidipodaepikolono Δύο περίπου δεκαετίες μετά τη συγγραφή του πρώτου δραματικού έργου του αναφορικά με τον Οιδίποδα —Οιδίπους τύραννος— ο Σοφοκλής έγραψε ένα δεύτερο έργο για τον προαναφερθέντα, τον Οιδίποδα επί Κολωνώ, διαμορφώνοντας έτσι μια ξεχωριστή, ιδιότυπη ενότητα.

Ο Σοφοκλής έγραψε το νεότερο αυτό δράμα σε βαθύ γήρας, με τη σκοτεινή πύλη του θανάτου να βρίσκεται πλέον μπροστά του. Την προβεβηκυία ηλικία του ποιητή φανερώνει προπάντων το τραγούδι για τα βάσανα των γηρατειών και το θάνατο που προσφέρει ανακούφιση. Ο Οιδίπους επί Κολωνώ διδάχθηκε εντέλει μετά το θάνατο του μεγάλου τραγικού, το 401 π.Χ., από τον ομώνυμο εγγονό του.

Στον Οιδίποδα τύραννο βλέπουμε τον άνθρωπο που χτυπήθηκε με φοβερό τρόπο και τιμωρήθηκε με πολύ μεγάλη σκληρότητα από τους θεούς, ενώ στον Οιδίποδα επί Κολωνώ, παραδόξως, ο ίδιος άνθρωπος είναι ταυτόχρονα ο εκλεκτός των θεών.

Στο νεότερο έργο του Σοφοκλή οι θεοί καλούν κοντά τους τον ταλαιπωρημένο από τη βασανιστική περιπλάνηση Οιδίποδα σαν έναν που ανήκει σε αυτούς, έναν που τον περίμεναν από καιρό, και τον ανυψώνουν σε ήρωα, που κυβερνά από τον τάφο σαν ευεργετικό, προστατευτικό πνεύμα μιας χώρας που αξίζει την αυτοθυσία.

Στην αρχή του έργου ο Οιδίποδας, ένας τυφλός ζητιάνος που ακολουθεί το δρόμο της δυστυχίας του, εισέρχεται μαζί με την Αντιγόνη στο άλσος των Ευμενίδων του Ιππίου Κολωνού, του λόφου που ήταν αφιερωμένος στον Ποσειδώνα, κοντά στην Αθήνα. Όταν ένας κάτοικος επιχειρεί να τον διώξει από τον ιερό τόπο, ο Οιδίποδας καταλαβαίνει πού βρίσκεται και θυμάται το δελφικό χρησμό, που ανέφερε ότι θα έβρισκε εδώ την ειρήνη, την ανάπαυση, ύστερα από τις δυστυχίες.

Ο χορός των γερόντων της Αττικής πληροφορείται με τρόμο ποιος είναι ο ξένος που έφθασε στον τόπο τους και στέλνει μήνυμα στον Θησέα, το βασιλιά της χώρας. Μέχρι να αφιχθεί αυτός, ο Οιδίποδας, ακολουθώντας τη συμβουλή του χορού, εξευμενίζει τις φρικτές και σεβάσμιες θεότητες, τις Ευμενίδες, επειδή μπήκε στην περιοχή τους. Προς τούτο αναθέτει στην Ισμήνη, η οποία έχει έλθει να συναντήσει τον πατέρα της και την αδελφή της, να προσφέρει υγρές σπονδές.

Στη συνέχεια εμφανίζεται στη σκηνή ο Θησέας, η αγαπημένη μορφή του αττικού μύθου, που με τα μεγάλα κατορθώματά του τοποθετείται κοντά στον Ηρακλή. Ως εκφραστής της αττικής ανθρωπιάς, ο Θησέας —μετά την οδυνηρή διήγηση του Οιδίποδα για το παρελθόν του και τα σκοτεινά μυστικά του— προσεγγίζει τον τυφλό ζητιάνο με ευαισθησία. Καθώς σκέφτεται τις δικές του δυσκολίες και την αστάθεια των ανθρώπινων πραγμάτων, συναισθάνεται τη δυστυχία του Οιδίποδα και γίνεται προστάτης και βοηθός του, του χορηγεί άσυλο και του παρέχει φιλοξενία.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia

WHAT ARE YOU LOOKING FOR?

Popular Tags

Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Ροή ειδήσεων