Υποτροφίες Γενικά

Η μεγάλη ζήτηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια από απόφοιτους ανώτατων σχολών για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενισχύει περισσότερο από ποτέ την σημαντικότητα της δια βίου μάθησης, της αντίληψης δηλαδή σύμφωνα με την οποία η εκπαίδευση θεωρείται ως μια μακροχρόνια διαδικασία που ξεκινάει από την γέννηση του ανθρώπου και συνεχίζει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Στη σύγχρονη διαρκώς αναπτυσσόμενη κοινωνία, η αύξηση των γνώσεων γίνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και οι απαιτήσεις της αγοράς εργασίας συνεχώς αλλάζουν. Συνεπώς, η επιμόρφωση και η συμπληρωματική εκπαίδευση αποτελούν μία διαρκή προτεραιότητα για το σύγχρονο εργαζόμενο.

Ειδικά σήμερα, στην εποχή των δύσκολων οικονομικών συγκυριών, η εύρεση κατάλληλων μορφών χρηματοδότησης για σπουδές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό είναι συνήθως αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση των στόχων και των φιλοδοξιών ενός μαθητή, φοιτητή, επαγγελματία ή ερευνητή. Έτσι λοιπόν, όλο και περισσότεροι φοιτητές αναζητούν πόρους προκειμένου να καλύψουν τα έξοδα των σπουδών τους.

Οι υποτροφίες είναι ο κατεξοχήν τρόπος με τον οποίο πολλοί άνθρωποι χρηματοδοτούν τις σπουδές τους σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό ή μεταδιδακτορικό/ερευνητικό επίπεδο. Αν θέλουμε να κάνουμε μια πρώτη κατηγοριοποίηση για τις υποτροφίες τότε μπορούμε να τις διακρίνουμε σε:

• υποτροφίες και κληροδοτήματα από φορείς της Ελλάδας
• υποτροφίες που παρέχονται από φορείς του εξωτερικού, στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος γίνει δεκτός σε ένα πρόγραμμα σπουδών εκπαιδευτικού ιδρύματος άλλης χώρας.

Στην πρώτη περίπτωση οι πηγές χρηματοδότησης είναι σε μεγάλο βαθμό γνωστές και υπάρχει επαρκής σχετική πληροφόρηση σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή από τον εκάστοτε φορέα. Στην περίπτωση των σπουδών στο εξωτερικό ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να αποτανθεί σε ενδιάμεσους φορείς στη χώρα που θέλει να σπουδάσει, αλλά και να έχει προσωπική επικοινωνία/ αλληλογραφεία με τα αρμόδια γραφεία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στα οποία επιθυμεί να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα σπουδών.

Χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς τους φορείς που παρέχουν υποτροφίες για σπουδές, τότε μπορούμε να τους διακρίνουμε:

• σε κρατικούς – δημόσιους και ιδιωτικούς
• σε φορείς εσωτερικού και εξωτερικού, όπως π.χ. υπουργεία, ξένες κυβερνήσεις, ιδιωτικά ιδρύματα, διεθνείς οργανισμοί και πανεπιστήμια.

Οι προϋποθέσεις και η διάρκεια των υποτροφιών διαφέρουν και ορίζονται πάντα από τον φορέα που τις παρέχει, στο κείμενο της οικείας προκήρυξης κάθε υποτροφίας.

Υπάρχουν ωστόσο κάποια βασικά κριτήρια με τα οποία γίνεται η επιλογή των υποτρόφων και αυτά είναι σε αδρές γραμμές τα εξής:

• ο βαθμός πτυχίου/διπλώματος
• οι επιδόσεις σε μαθήματα σχετικά με τον τομέα εξειδίκευσης για τον οποίο προκηρύσσεται η υποτροφία
• η καλή γνώση της ξένης γλώσσας του τόπου σπουδών
• η καταγωγή από συγκεκριμένο τόπο
• η οικονομική κατάσταση

Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία που απαιτείται για την χορήγηση μιας υποτροφίας είναι μόνο η κατάθεση των απαραίτητων δικαιολογητικών, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου πρέπει ο ενδιαφερόμενος να συμμετάσχει και σε γραπτές εξετάσεις.

Εκτός από τις υποτροφίες υπάρχουν και τα κληροδοτήματα. Πρόκειται για μέρος που διαθέτουν από την περιουσία τους εύποροι ιδιώτες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις σπουδές φοιτητών. Βασικό κριτήριο για την χορήγηση μιας υποτροφίας μέσω κληροδοτήματος αποτελεί συνήθως η καταγωγή του εν δυνάμει υπότροφου. Τα ιδρύματα τα οποία διαχειρίζονται τα κληροδοτήματα ανακοινώνουν προκήρυξη ή πρόσκληση για την χορήγηση μιας υποτροφίας, αλλά επειδή ο χρόνος έκδοσης των προκηρύξεων διαφέρει, οι ενδιαφερόμενοι καλό είναι να επικοινωνούν τηλεφωνικώς στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους με τα ιδρύματα, αλλά και να ενημερώνονται διαδικτυακά όπου είναι εφικτό ή μέσω του τοπικού τύπου, για τις ενεργές προκηρύξεις υποτροφιών.