Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Ροή ειδήσεων

Ο Σόλωνας, θυμίζοντάς μας τον Ησίοδο, αναφέρεται στην κατάρα που βαραίνει τα πλούτη που έχουν αποκτηθεί με άδικες πράξεις, βία και απάτη. Εδώ προβάλλουν οι έννοιες εκείνες που θα αποτελέσουν το κέντρο της θρησκευτικής - ηθικής σκέψης έως την Ώριμη Κλασική Περίοδο: η Ύβρη, η αμαρτία της βίας, που τίθεται αντιμέτωπη με το δίκαιο, η Δίκη, η θεϊκή δύναμη της δικαιοσύνης, η Άτη, το επακόλουθο της ύβρης - ενοχής, η πνευματική τύφλωση που προκαλούν οι θεοί στους ανθρώπους. Για τον Σόλωνα, όπως και για τον Ησίοδο, ανώτατος εγγυητής της δικαιικής τάξης είναι ο Δίας.

Το γεγονός ότι αφενός μεν παρουσιάζει την Ύβρη, τη Δίκη και την Άτη σαν πρόσωπα που δρουν, αφετέρου δε συνδέει την κατανόηση της ανθρώπινης ανημποριάς και τη ματαιότητα της ανθρώπινης ελπίδας με τη βαθιά εμπιστοσύνη σε μια δίκαιη διακυβέρνηση του κόσμου, σε μια δίκαιη κοσμική τάξη, μας επιτρέπει να χαρακτηρίσουμε τον Σόλωνα όχι μόνον κληρονόμο του Ησιόδου από πολλές απόψεις αλλά και πνευματικό πρόδρομο του Αισχύλου, καθώς κινούμαστε ήδη στον πνευματικό χώρο της πρώιμης τραγωδίας.

Στο τέλος της ελεγείας των Μουσών εμφανίζεται μια βασική ιδέα της ηθικής του Σόλωνα, που τον καθοδηγεί και στο πεδίο της πολιτικής: η μεσότητα, το υγιές μέτρο. Ο ποιητής δεν περιφρονεί τη δίκαιη απόκτηση πλούτου και τα πράγματα που κάνουν ευχάριστη τη ζωή του ανθρώπου, αλλά επισημαίνει ότι παντού υπάρχουν όρια και ότι ενδεχόμενη υπέρβασή τους σημαίνει Ύβρη, που παραδίδει τον άνθρωπο στην Άτη.

Σε μιαν άλλη ελεγεία του ο Σόλωνας περιγράφει την κατάσταση που πρόκειται να θεραπεύσουν οι μεταρρυθμίσεις του. Οι άπληστοι πολίτες, αντί να χαίρονται με κόσμιες απολαύσεις, ωθούνται στην ύβρη, στο άδικο, περιφρονώντας τα θεμέλια της δικαιοσύνης. Η εσωτερική διχόνοια ρημάζει την πόλη, η αρρώστια απλώνεται παντού, η κοινότητα μολύνεται στο σύνολό της, η ελευθερία και η ειρήνη χάνονται.

Ο ποιητής αποκαλύπτει ότι μια εντολή από το εσωτερικό του τον καλεί να μιλήσει στους Αθηναίους για την Ευνομία, τη δίκαιη τάξη, την οποία εγκωμιάζει αντιδιαστέλλοντάς την προς την κατάρα της Κακονομίας.

Σε κάποιους άλλους στίχους του με ορμητικό ρυθμό ο Σόλωνας προβαίνει σε μια ανασκόπηση της προσφοράς του, εκφράζοντας τη δικαιολογημένη περηφάνια του, τη βαθιά ευσέβειά του και την άγρυπνη θέλησή του να αποκρούσει τους αντιπάλους.

Εξάλλου, ο Σόλωνας δίνει έμφαση στις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου όταν αυτός φθάνει πλέον σε μεγάλη ηλικία, ενώ αναφέρεται στην υπεροχή - αρετή του δίκαιου ανθρώπου, που αξίζει περισσότερο από τον πλούτο και του εξασφαλίζει μια παντοτινή θέση στη θύμηση των φίλων.

Εν κατακλείδι, ο Σόλωνας ενσαρκώνει πλήρως την έννοια της μεσότητας, πρεσβεύει την αποφυγή των ακροτήτων, την τήρηση ίσων αποστάσεων από τις ακραίες καταστάσεις. Τα ποιήματά του, με τα οποία προειδοποιεί, συμβουλεύει και παρακινεί σε δράση το λαό, αποτελούν το μέσο εκδήλωσης της πολιτικής του προσωπικότητας.

Σόλωνας, ο πρώτος αττικός ποιητής (Μέρος Α’)
Σόλωνας, ο πρώτος αττικός ποιητής (Μέρος Β’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia