Ησιόδου έργα και ημέραι (Μέρος Α’)

Κατά τον Ηρόδοτο, ο Όμηρος και ο Ησίοδος ήταν αυτοί που έπλασαν ουσιαστικά τους θεούς των Ελλήνων και τους έδωσαν τα ονόματά τους. Μολονότι οι αρχαίοι Έλληνες εν γένει αρέσκονταν να μνημονεύουν εκ παραλλήλου τους δύο ποιητές, οι μεταξύ τους διαφορές είναι στην πραγματικότητα πολύ περισσότερες από τα στοιχεία εκείνα που τους συνδέουν και αφορούν το μέτρο, την επική γλώσσα και τη ραψωδική παράδοση.

Ο πνευματικός κόσμος του Ησιόδου, πατέρα του διδακτικού έπους, διαφέρει κατά πολύ από εκείνον του ομηρικού έπους, και τούτο διότι ο εν λόγω ποιητής ήταν ριζωμένος σε έναν τελείως διαφορετικό τόπο από γεωγραφικής και κοινωνικής απόψεως.

Υποθέτουμε, ως γνωστόν, ότι τα ομηρικά έπη διαμορφώθηκαν στην ιωνική Μικρά Ασία, γι’ αυτό και το ιωνικό πνεύμα είναι ένα από τα συστατικά στοιχεία τους.

Αντίθετα, ο Ησίοδος, βάσει πληροφοριών που προέρχονται σχεδόν εξ ολοκλήρου απ’ όσα αναφέρει ο ίδιος ο ποιητής στα έργα του, είλκε τις ρίζες του από την αιολική Μικρά Ασία.

Πιο συγκεκριμένα, ο πατέρας του Ησιόδου καταγόταν από την Κύμη, το τμήμα της Μικράς Ασίας που είχε αποικιστεί από Αιολείς. Οι αποτυχημένες προσπάθειές του στον τομέα του ναυτεμπορίου και η απώλεια της περιουσίας του τον ώθησαν στην απόφαση να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να εγκατασταθεί στην Άσκρα της Βοιωτίας, ένα ταπεινό χωριό στις υπώρειες του όρους Ελικώνα, κοντά στις Θεσπιές.

Έτσι, ο Ησίοδος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βοιωτία, την εστία του αιολικού κόσμου, όπου κυρίαρχα στοιχεία ήταν η αγροτική απομόνωση, η τραχιά ζωή και οι παμπάλαιες παραδόσεις.

Στα παιδικά του χρόνια ο ποιητής, που συγκαταλέγεται στους κορυφαίους της ελληνικής αρχαιότητας, έβοσκε πρόβατα στις πλαγιές του ιερού βουνού, αργότερα δε καλλιέργησε τη γη που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του. Ο κόσμος του ήταν ο κόσμος των φτωχών ξωμάχων και των μικρών γεωργών, που ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται σκληρά για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, και όχι ο κόσμος των αριστοκρατών μεγαλοκτηματιών της Άσκρας, με τους οποίους ο Ησίοδος πρέπει να είχε σχέσεις.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ίδιος ο ποιητής, οι κόποι και τα βάσανα της αγροτικής ζωής έκαναν την Άσκρα άσχημη το χειμώνα και ανυπόφορη το καλοκαίρι, και δεν της επέτρεπαν να είναι ποτέ καλή.

Όσον αφορά την εποχή στην οποία έζησε ο Ησίοδος, εισάγοντας στην αρχαία ελληνική διανόηση αντιλήψεις τελείως διαφορετικές από τον αριστοκρατικό ιδεαλισμό του Ομήρου, δεν έχουμε στη διάθεσή μας κάποια ακριβή μαρτυρία. Σύμφωνα με τα πορίσματα των νεότερων ερευνητών, ο ποιητής έζησε στα τέλη του 8ου και τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ., ενώ τα ποιήματά του τοποθετούνται με σχετική βεβαιότητα γύρω στο 700 π.Χ., όχι πολύ μακριά από την εποχή όπου γεννήθηκαν τα ομηρικά έπη.

Ησιόδου έργα και ημέραι (Μέρος Β’)
Ησιόδου έργα και ημέραι (Μέρος Γ’)
Ησιόδου έργα και ημέραι (Μέρος Δ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia