Ο επικεφαλής, του επικεφαλής, τον επικεφαλής…
Το επικεφαλής αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση εκείνων των εμπρόθετων συνταγμάτων —έτσι ονομάζονται δύο ή περισσότερες λέξεις που συντάσσονται, δηλαδή συνδέονται μεταξύ τους, σχηματίζοντας συγκεκριμένη συντακτική ενότητα— που μας προβληματίζουν με τον τρόπο γραφής τους, καθώς δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς το εάν πρέπει να γράφονται με μία λέξη ή με δύο χωριστές λέξεις.
Υπενθυμίζουμε ότι, στο πλαίσιο της ενότητας των Γλωσσικών… παθών στο eduadvisor.gr, επιχειρήσαμε παλαιότερα με δύο άρθρα μας (https://eduadvisor.gr/glwssika-more/16873-me-mia-leksi-i-me-dyo-lekseis-meros-a και https://eduadvisor.gr/glwssika-more/16948-me-mia-leksi-i-me-dyo-lekseis-meros-b) να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν αναφορικά με τον ορθό τρόπο γραφής διαφόρων λεκτικών συνόλων.
Αυτό που πρέπει πάντως να συγκρατήσουμε ως προς το θέμα που μας απασχολεί είναι ότι γενικός και απαράβατος κανόνας για τη γραφή εμπρόθετων συνταγμάτων όπως το επικεφαλής δεν είναι εύκολο να καθοριστεί. Και τούτο, διότι δε διακρίνεται μια ξεκάθαρη και κοινώς αποδεκτή διαχωριστική γραμμή, που θα μας επέτρεπε να βαδίσουμε με βεβαιότητα κάθε φορά που χρησιμοποιούμε στο γραπτό λόγο τις εμπρόθετες αυτές φράσεις.
Ακόμη όμως κι αν παραμένουμε με το ερωτηματικό της αμφιβολίας ως προς τον ενδεδειγμένο τρόπο γραφής του —επικεφαλής ή επί κεφαλής—, δεν πρέπει να έχουμε καμία απολύτως αμφιβολία ότι το επικεφαλής δεν κλίνεται.
Χρήσεις όπως «Σύμφωνα με τις δηλώσεις του επικεφαλή», «Οι κινήσεις του επικεφαλούς» ή «Είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε τον επικεφαλή», είναι προφανές ότι αποτελούν το αποτέλεσμα παρανοήσεων από χρήστες της νέας ελληνικής γλώσσας που εκλαμβάνουν το επίρρημα επικεφαλής ως λόγιας προελεύσεως τριγενές και δικατάληκτο επίθετο σε -ής και -ές (https://eduadvisor.gr/glwssika-more/12794-epitheta-se-is-is-kai-es-es-pos-klinontai-kai-pos-tonizontai-meros-b).
Το επικεφαλής είναι στην πραγματικότητα ένα περιφραστικό επίρρημα, κι ως εκ τούτου δεν κλίνεται: «Οι ευθύνες του ως επικεφαλής της ομάδας είναι μεγάλες», «Προτείνω να απευθυνθούμε στον επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης», «Ο γενναίος αυτός στρατηγός ορίστηκε επικεφαλής της εκστρατείας».
Βαγγέλης Στεργιόπουλος
Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika
