Φιλοσοφία και Λογοτεχνία - Ροή ειδήσεων

Πέπλο μυστηρίου καλύπτει τη μορφή του Ομήρου, του επικού ποιητή στον οποίον αποδίδονται τα δύο μεγάλα αρχαία ελληνικά έπη, η Ιλιάδα (Ιλιάς) και η Οδύσσεια. Ελάχιστα είναι γνωστά για τον Όμηρο, ενώ μυθοπλαστικές διηγήσεις, μύθοι και θρύλοι για το βίο και το θάνατό του, κυκλοφορούσαν ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ.
Ο Ηρόδοτος, ο «πατέρας της ιστορίας», υποστήριζε τον 5ο αιώνα π.Χ. ότι ο Όμηρος —σύμφωνα με την παράδοση, ένας τυφλός γέροντας, που περιπλανιόταν από πόλη σε πόλη απαγγέλλοντας τα ποιήματά του— καταγόταν από τη Μικρά Ασία και είχε ζήσει 400 χρόνια πριν από αυτόν.

Σε ό,τι αφορά την εποχή κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η σύνθεση των ομηρικών επών, φαίνεται εύλογο να συμπεράνει κανείς, συνεκτιμώντας τα υφολογικά και μετρικά χαρακτηριστικά τους, το γλωσσικό και υλικό υπόβαθρό τους, ότι αυτή έλαβε χώρα τον 8ο αιώνα π.Χ. — η Ιλιάδα μπορεί να τοποθετηθεί περί τα μέσα του, η δε Οδύσσεια πιθανώς στα τέλη του.

Οι πρώτες έμμεσες αναφορές στον Όμηρο και αποσπάσματα από τα ποιήματά του απαντούν πρώτη φορά περί τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. Ο Αρχίλοχος, ο Αλκμάν, ο Τυρταίος, η Σαπφώ και άλλοι ποιητές του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. προσάρμοσαν το λεκτικό και το μέτρο του Ομήρου στους δικούς τους ποιητικούς στόχους και ρυθμούς. Την ίδια περίοδο σκηνές από επεισόδια των ομηρικών επών απεικονίστηκαν σε έργα τέχνης.

Πολλές ελληνικές πόλεις έριζαν περί της καταγωγής του Ομήρου, αλλά σε κανέναν τόπο δεν υπήρξε κάποια αυθεντική τοπική ανάμνηση για έναν άνθρωπο που πρέπει να ήταν διάσημος στην εποχή του.

Πάντως, η γενική πεποίθηση ότι ο Όμηρος γεννήθηκε στην Ιωνία, στο κεντρικό τμήμα των μικρασιατικών παραλίων, αποτελεί κατά τα φαινόμενα μια λογική εικασία, καθώς στα ίδια τα ομηρικά έπη επικρατεί η ιωνική διάλεκτος. Επίσης, η άποψη ότι το Ανατολικό Αιγαίο ήταν το περιβάλλον στο οποίο έδρασε εν γένει ο Όμηρος ενισχύεται από συγκεκριμένες τοπογραφικές αναφορές στην Ιλιάδα.

Πέραν των προαναφερθέντων, από τις αρχαίες πηγές εξάγεται ότι οι Ομηρίδες (Ομηρίδαι), απόγονοι του Ομήρου, όπως τουλάχιστον διατείνονταν οι ίδιοι, ζούσαν στην ιωνική Χίο. Σύμφωνα μάλιστα με μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, οι εν λόγω ραψωδοί του 6ου αιώνα π.Χ., που απήγγελλαν και διέδιδαν τα ποιήματα του Ομήρου, ήταν εκείνοι που εισήγαγαν την Ιλιάδα και την Οδύσσεια από την Ιωνία στη Χίο, την πατρίδα τους, και από εκεί στον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο.

Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Α’)
Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Γ’)
Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Δ’)
Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Ε’)
Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος ΣΤ’)
 

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia