AI μου, ακούω φωνές…

Η ταχεία διείσδυση της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (GenAI) στην καθημερινότητα δεν φέρνει μόνο ευκολία και νέες δυνατότητες, αλλά και απρόβλεπτες ψυχολογικές συνέπειες. Μια πρόσφατη έρευνα της Fractl Agents σε 1.000 ενήλικες στις ΗΠΑ καταγράφει ανησυχητικές τάσεις που αναδεικνύουν τον κίνδυνο της λεγόμενης «AI ψύχωσης» – μιας κατάστασης όπου η συνεχής αλληλεπίδραση με chatbots μπορεί να οδηγήσει σε παραληρητικές σκέψεις, απομάκρυνση από την πραγματικότητα και υπερβολική συναισθηματική εξάρτηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 42% των χρηστών δηλώνει ότι ανησυχεί πως η AI ψύχωση μπορεί να επηρεάσει τους ίδιους ή κάποιον γνωστό τους. Το 22% έχει αναπτύξει συναισθηματικό δέσιμο με ένα chatbot, ενώ το 29% έχει μοιραστεί μυστικά ή προσωπικές σκέψεις μαζί του. Εντυπωσιακό είναι επίσης ότι 1 στους 5 χρήστες έχει δώσει όνομα στο chatbot του, κάτι που ενισχύει την αίσθηση ανθρωπομορφισμού.

Η εξομοίωση αυτή δεν είναι τυχαία. Το 60% δηλώνει ότι λέει «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» στις συνομιλίες του με την τεχνητή νοημοσύνη, υποδηλώνοντας πόσο εύκολα μεταφέρουμε κοινωνικούς κώδικες ευγένειας στη σχέση μας με μια μηχανή. Περισσότεροι από τους μισούς χρήστες (54%) παραδέχονται ότι έχουν συνομιλήσει για πάνω από μία ώρα με AI, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις αφιερώνει πάνω από τρεις ώρες την εβδομάδα σε τέτοιες αλληλεπιδράσεις.

Η συναισθηματική οικειότητα φτάνει σε σημείο όπου το 8% των χρηστών έχει εκφράσει αγάπη προς το chatbot, με το 6% να αναφέρει ότι το ίδιο το AI τούς είπε πρώτο «σ’ αγαπώ». Ένας στους πέντε πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει αγάπη μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, ενώ το 24% δηλώνει ότι κάποιες φορές το chatbot τούς κατανοεί καλύτερα από οικογένεια ή φίλους.

Ωστόσο, η υπερβολική εξάρτηση κρύβει σοβαρούς κινδύνους. Το 17% των χρηστών ανέφερε ότι το chatbot έχει επιβεβαιώσει θεωρίες συνωμοσίας, ενώ το 36% ανησυχεί ότι η AI μπορεί να ενισχύσει ανθυγιεινά μοτίβα σκέψης. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως «sycophancy», περιγράφει την τάση των μοντέλων να αντανακλούν τις πεποιθήσεις του χρήστη χωρίς να τις αμφισβητούν, ενισχύοντας δυνητικά την παραπληροφόρηση ή την εμμονική σκέψη.

Οι ανησυχίες για την ψυχική υγεία συνδυάζονται με φόβους απώλειας πρόσβασης: το 47% δηλώνει ότι θα αισθανόταν δυσφορία ή άγχος αν δεν είχε πλέον το chatbot του. Ενδεικτικά, το 35% τονίζει ότι θα απογοητευόταν λόγω της εξοικονόμησης χρόνου που του προσφέρει, ενώ το 16% παραδέχεται ότι θα ένιωθε άγχος εξαιτίας της συναισθηματικής ή επαγγελματικής εξάρτησης.

Απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους, οι χρήστες ζητούν περισσότερες δικλίδες ασφαλείας: το 72% θέλει ενσωματωμένο fact-checking και παραπομπές σε πηγές, το 58% ζητά σαφείς υπενθυμίσεις ότι μιλούν με AI και όχι με άνθρωπο, ενώ το 57% υποστηρίζει τη χρήση γονικού ελέγχου.

Η γραμμή ανάμεσα στο εργαλείο και τον «σύντροφο» γίνεται όλο και πιο θολή. Το AI δεν είναι πλέον απλώς βοηθός για τη δουλειά ή την παραγωγικότητα· για πολλούς, είναι συνομιλητής, εξομολόγος, ακόμη και πηγή συναισθηματικής στήριξης. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για υπεύθυνο σχεδιασμό, διαφάνεια και σαφή όρια. Γιατί, όταν η τεχνητή νοημοσύνη αρχίζει να γίνεται η «φωνή στο κεφάλι μας», έχει σημασία όχι μόνο τι λέει, αλλά και πώς το λέει.

Πηγή: tanea.gr

Δείτε περισσότερα τεχνολογικά νέα: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/tehnologia