Εμβόλια Covid-19: Πώς προσπάθειες δεκαετιών καρποφόρησαν στην τεχνολογία mRNA
Ήταν το 2013, όταν ο δόκτορ Μπάρνι Γκρέιαμ έμαθε στο εργαστήριό του στο Μέριλαντ των ΗΠΑ για έναν τρομακτικό νέο κορωνοϊό που είχε περάσει από τις καμήλες στους ανθρώπους στη Μέση Ανατολή και σκότωνε έναν στους τρεις που μόλυνε.
Το πράγμα έγινε πιο ενδιαφέρον όταν ένας από τους συνεργάτες του επέστρεψε από προσκύνημα στη Σαουδική Αραβία και έφερε τον νέο αυτόν ιό. Ο δρ Γκρέιαμ, που επί χρόνια πάλευε να βρει εμβόλιο κατά του AIDS, αλλά χωρίς επιτυχία, αποφάσισε να ασχοληθεί με τον νέο αυτόν ιό που έφερε την ονομασία MERS.
Οι ανακαλύψεις του τότε, μαζί με κάποια ακόμη τυχαία ευρήματα σε άλλα εργαστήρια ανά τις τελευταίες δεκαετίες που τότε φαίνονταν ασήμαντα, θα οδηγούσαν τελικά στα εμβόλια της τεχνολογίας mRNA που σήμερα προστατεύουν δισεκατομμύρια ανθρώπους από την Covid-19.
Τα εμβόλια που προέκυψαν από τη νέα τεχνολογία συνιστούν κάτι θαυμαστό: Ακόμη και τώρα που η παραλλαγή Όμικρον του SARS-CoV-2 έχει φέρει ένα νέο κύμα της πανδημίας, τα εμβόλια έχουν αποδειχθεί εντυπωσιακά ανθεκτικά στην άμυνα κατά της σοβαρής νόσησης και του θανάτου. Οι δε παρασκευάστριες εταιρίες, Pfizer, BioNTech και Moderna επισημαίνουν ότι η τεχνολογία mRNA τους επιτρέπει να προσαρμόζουν τα σκευάσματά τους τάχιστα ώστε να αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε επικίνδυνη μετάλλαξη του ιού προκύψει από την εξέλιξή του.
Οι αρνητές των εμβολίων χρησιμοποιούν ως επιχείρημα την πολύ γρήγορη ανάπτυξη των σκευασμάτων για να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη του κόσμου σε αυτά. Η αλήθεια όμως είναι πως οι έρευνες και οι ανακαλύψεις που προηγήθηκαν και οδήγησαν στα νέα εμβόλια τα καθιστούν επιστέγασμα προσπαθειών πολλών δεκαετιών. Επιστήμονες ανά τον κόσμο συνέχιζαν για χρόνια τις έρευνές τους σε διάφορους σχετικούς αλλά διακριτούς τομείς, χωρίς ποτέ να φανταστούν πως μια μέρα θα συνεργάζονταν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ώστε να δαμάσουν την πανδημία του αιώνα.
Τα εμβόλιά μας κατέστησαν εφικτά χάρη σε προσπάθειες σε τρεις κυρίως τομείς. Ο πρώτος ήταν η ανακάλυψη πριν από πάνω από 60 έτη του mRNA, το γενετικό μόριο που βοηθά τα κύτταρα να παράγουν πρωτεΐνες. Μερικές δεκαετίες αργότερα δύο επιστήμονες στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το μόριο αυτό για να δώσουν εντολή στα κύτταρα να παράγουν μικροσκοπικά κομμάτια ιών που θα ενίσχυαν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Η δεύτερη προσπάθεια έλαβε χώρα στον ιδιωτικό τομέα καθώς οι εταιρίες βιοτεχνολογίας στον Καναδά αναζητούσαν τρόπο να προστατεύσουν τα εύθραυστα γενετικά μόρια ώστε να μπορούν να τα εισαγάγουν στα ανθρώπινα κύτταρα. Το κατάφεραν τυλίγοντάς τα με λίπος, με μια επαναστατική μέθοδο.
Η δε τρίτη κρίσιμη γραμμή έρευνας άρχισε στη δεκαετία του 1990, όταν η αμερικανική κυβέρνηση άρχισε μια προσπάθεια πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για να βρεθεί εμβόλιο κατά του AIDS. Η προσπάθεια αυτή χρηματοδότησε μεταξύ άλλων μια ομάδα επιστημόνων που προσπάθησαν να στοχεύσουν τις λεγόμενες ακίδες, το ζωτικής σημασίας τμήμα του ιού ΗΙV που του επιτρέπει να εισβάλλει σε κύτταρα. Η προσπάθεια αυτή δεν απέδωσε καρπούς, αφού εμβόλιο κατά του HIV δεν έχει βρεθεί. Ωστόσο οδήγησε στην ένωση των προσπαθειών από επιστήμονες διαφορετικών κατευθύνσεων με τη δημιουργία εθνικής κέντρου έρευνας εμβολίων στις ΗΠΑ, ενώ κάποιοι ερευνητές, μεταξύ των οποίων και ο δρ. Γκρέιαμ, τελικά ξεκλείδωσαν κάποια μυστικά που επέτρεψαν στις ακίδες των κορωνοϊών να χαρτογραφηθούν.
Στις αρχές του 2020 αυτές οι διαφορετικές πορείες ερευνών βρέθηκαν στο ίδιο σταυροδρόμι. Η ακίδα του κορωνοϊού κωδικοποιήθηκε σε μόρια mRNA. Τα μόρια αυτά τυλίχθηκαν με προστατευτικό στρώμα λίπους και τοποθετήθηκαν σε μικρές γυάλινες φιάλες. Όταν λιγότερο από έναν χρόνο μετά τα σκευάσματα αυτά έφτασαν σε εκατομμύρια μπράτσα, τα κύτταρα των εμβολιασμένων ανθρώπων ανταποκρίθηκαν παράγοντας πρωτεΐνες που ομοίαζαν με τις ακίδες, και προπόνησαν τον οργανισμό να επιτεθεί στον κορωνοϊό.
Η τεχνική που ανέπτυξε το εργαστήριο του δρος Γκρέιαμ για τη σταθεροποίηση και παγίδευση του ιού ήταν κρίσιμη για τη BioNTech (που είχε πια συνάψει συνεργασία με τη Pfizer) και τη Moderna, καθώς και τα εμβόλια που δεν βασίζονται στην τεχνολογία mRNA.
Μόλις οι επιστήμονες της Moderna και της BioNTech είχαν πια στη διάθεσή τους τις γενετικές αλληλουχίες για την ακίδα, μπόρεσαν να δημιουργήσουν τα μόρια mRNA στα εργαστήριά τους. Τύλιξαν το γενετικό τους φορτίο με προστατευτικούς μανδύες λίπους όπως εκείνους που είχαν σκεφθεί παλιότερα οι Καναδοί, έβαλαν σε φιαλίδια τα σκευάσματά τους και τα έστειλαν για τις πρώτες κλινικές δοκιμές.
Επρόκειτο για την κορύφωση θεμελιωδών ανακαλύψεων δεκαετιών. Για να φθάσουν εκεί εκατοντάδες ερευνητές προσπάθησαν, απέτυχαν, άλλαξαν πορεία και κατέγραψαν σπουδαία πρόοδο σε διάφορους τομείς, χωρίς ποτέ να γνωρίζουν στα σίγουρα εάν θα απέδιδαν ποτέ οι προσπάθειές τους.
Τελικά τον Νοέμβριο του 2020 τα τελικά αποτελέσματα από τις κλινικές μελέτες των εμβολίων mRNA των Pfizer και BioNTech έφθασαν στον δρα Γκρέιαμ. Βρισκόταν στο σπίτι του, από όπου δούλευε εκείνη την ημέρα. Ήταν 8 Νοεμβρίου όταν έλαβε κλήση σχετικά με τα αποτελέσματα των μελετών: Αποτελεσματικότητα 95%!
Πηγή: kathimerini.gr
Δείτε περισσότερα τεχνολογικά νέα: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/tehnologia
