Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΙΓ’)

Τα τελευταία τρία βιβλία του ηροδότειου έργου, αυτά που περιλαμβάνουν τα σπουδαία και καθοριστικά ιστορικά γεγονότα, χαρακτηρίζονται από μια πιο στέρεη συγκρότηση, ένα πιο σφιχτό δέσιμο, σε σχέση με τα προηγούμενα, καθώς οι παρεκβάσεις υποχωρούν αισθητά σε έκταση και σε συχνότητα.

Το έργο του Ηροδότου διατηρεί την ενότητά του χάρη στο γεγονός ότι όλα όσα αυτός διηγείται υποτάσσονται στην πεποίθησή του πως η ροή των γεγονότων καθορίζεται από τη μοίρα. Η άποψη του πατέρα της ιστοριογραφίας, που βρίσκεται πίσω από ολόκληρο το έργο του, θα μπορούσε να διατυπωθεί ως εξής: αυτό που συμβαίνει είναι πεπρωμένο.

Όμως, η αντίληψη αυτή δε γίνεται εντελώς δογματική, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα να υποβαθμίζονται η σημασία της ανθρώπινης απόφασης και το βάρος της ανθρώπινης ευθύνης. Όλα όσα συμβαίνουν ωθούνται και κατευθύνονται τόσο από τον ανθρώπινο παράγοντα όσο και από τη θεϊκή παρέμβαση.

Αυτό καθίσταται εμφανές, για παράδειγμα, στο εκτεταμένο προλογικό κομμάτι του έβδομου βιβλίου, όπου περιγράφονται διεξοδικά οι δραματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες εδραιώνεται μέσα στην ψυχή του Ξέρξη η απόφαση για τον πόλεμο.

Πέραν της πίστης του ότι τα γεγονότα είναι προκαθορισμένα, ο Ηρόδοτος αποδίδει ιδιαίτερη σημασία και στους χρησμούς, που κατέχουν εξέχουσα θέση στην κοσμοθεωρία του. Οι χρησμοί των θεών πετυχαίνουν το σκοπό τους με αλάθητη σιγουριά παρά τις ψευδαισθήσεις και τα μάταια σχέδια του ανθρώπου, που επιχειρεί να ξεφύγει από αυτούς.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι για τον Ηρόδοτο η μοίρα δεν είναι μια τυφλή δύναμη, καθώς προσδιορίζεται από το θεϊκό, που σπανίως έχει τα χαρακτηριστικά της ομηρικής θρησκείας. Η συχνότατη αναφορά του Απόλλωνα σχετίζεται με τη σπουδαιότητα των μαντείων, προπάντων φυσικά του δελφικού.

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Α’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Β’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Γ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Δ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ε’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΣΤ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ζ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Η’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Θ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ι’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΙΑ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΙΒ’)
Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΙΔ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia