Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Δ’)

Ο Πυθαγόρας δίδασκε τη μετεμψύχωση, και η πίστη στη μετενσάρκωση των ψυχών ήταν θεμελιακής σημασίας για τον τρόπο ζωής των πυθαγορείων. Ο ίδιος ο Πυθαγόρας πίστευε ότι μπορούσε να θυμάται τις προηγούμενες μετενσαρκώσεις του και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, να γνωρίζει περισσότερα απ’ όσα γνώριζαν οι άλλοι.

Δίδασκε, επίσης, την κάθαρση της ψυχής μέσω της μουσικής και της νοητικής δραστηριότητας, προκειμένου να φθάσει κανείς σε μετενσαρκώσεις ανώτερου επιπέδου.

Ο κύκλος των πυθαγορείων, μολονότι επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από το μυστικισμό, είχε μεγαλύτερη συμβολή από τους μιλήσιους φυσικούς φιλοσόφους στον τομέα της εξέλιξης των θετικών επιστημών.

Οι Μιλήσιοι επεδίωκαν την αναγωγή της πολλαπλότητας των φαινομένων σε μία και μόνη αρχή, αναζητούσαν δηλαδή την αρχή των όντων, τη μία και πρώτη ουσία από την οποία συντίθεται ο κόσμος. Ήταν στραμμένοι προς τη φύση, ενώ η κοσμογονία και η κοσμολογία τους είχαν χαρακτήρα μονιστικό.

Οι πυθαγόρειοι, αντίθετα, συνδυάζουν την αναζήτηση της κοσμολογικής ερμηνείας με την επιστημολογία και την πρακτική φιλοσοφία, την αναζήτηση μιας ηθικής, τον προσδιορισμό της ψυχής και του πεπρωμένου της. Ο δυϊσμός είναι εκείνος που χαρακτηρίζει τις δικές τους αναζητήσεις, ενώ ο κόσμος γίνεται κατανοητός με ζεύγη αντιθέτων (το κύριο ζεύγος κοσμικών αντιθέτων είναι το πέρας - άπειρον).

Ο πυθαγορισμός συνυφαίνει τον ορθολογισμό με τον ανορθολογισμό στενότερα από κάθε άλλο κίνημα στην αρχαία ελληνική σκέψη, καθώς συνδυάζει μια ορθολογιστική θεωρία περί αριθμών με μια μυστικιστική αριθμολογία και μια θεωρητική κοσμολογία με το δόγμα των βαθύτερων, πιο αινιγματικών προσβάσεων της ψυχής.

Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η επιρροή του πυθαγορισμού —με άλλα λόγια, η παρουσία μιας σειράς πυθαγόρειων ιδεών— στο μεταγενέστερο στοχασμό καταδεικνύει πόσο γόνιμη και παραγωγική υπήρξε η διδασκαλία του μεγάλου αυτού σαμιώτη προσωκρατικού φιλοσόφου.

Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Α’)
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Β’)
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Γ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia