Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Γ’)

Ήδη από την αρχαιότητα ορισμένοι εγκωμίαζαν τον Πυθαγόρα για την πολυγνωσία του, ενώ άλλοι, όπως ο Ηράκλειτος, τον κατηγορούσαν για ασήμαντη πολυμάθεια.

Πάντως, στον Πυθαγόρα αποδίδεται καταρχήν η θεώρηση του αριθμού ως διαμορφωτικής αρχής του κόσμου, η κυριαρχία του αριθμού ως αρθρωτικού στοιχείου μέσα στην πολλαπλότητα των φαινομένων, η γενική θέση πως μόνον ό,τι προσδιορίζεται αριθμητικά είναι υπαρκτό.

Από αυτήν την αντίληψη ξεκίνησαν οι κάθε λογής δρόμοι για την εξέλιξη των μαθηματικών και την επεξεργασία του δυαδισμού της ύλης και της μορφής, καθώς και οι κάθε είδους θεωρίες για τους αριθμούς.

Εξάλλου, στον Πυθαγόρα έχει αποδώσει η παράδοση το θεώρημα της υποτείνουσας ή της εκατόμβης. Σύμφωνα με το περίφημο αυτό θεώρημα της επίπεδης Ευκλείδιας Γεωμετρίας, ευρέως γνωστό ως πυθαγόρειο θεώρημα, σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο, το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο κάθετων πλευρών του.

Από την άλλη πλευρά, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι τα λεγόμενα πυθαγόρεια μαθηματικά γεννήθηκαν μόλις στα τέλη του 5ου και τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., κι ως εκ τούτου έχουν ελάχιστη σχέση με τον πραγματικό πυθαγορισμό. Επίσης, έχουν εκφραστεί αμφιβολίες για την πρωτότυπη επιστημονική —προπάντων δε μαθηματική— συνεισφορά του Πυθαγόρα.

Σε ό,τι αφορά το πεδίο της μουσικής, στους πυθαγορείους αποδίδεται η ανακάλυψη ότι οι ήχοι από μουσικής απόψεως προσδιορίζονται πάντοτε αριθμητικά, καθώς και η επιστημονική προσέγγιση στη μουσική, σύμφωνα με την οποία τα μουσικά διαστήματα εκφράζονται με αριθμητικές αναλογίες.

Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Α’)
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Β’)
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος και ο πυθαγορισμός (Μέρος Δ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia