Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος Β’)

Ο Θαλής ο Μιλήσιος (circa 640-546 π.Χ.), μέγας επιστήμονας (μαθηματικός, αστρονόμος, φυσικός) και φιλόσοφος με αξιόλογη πολιτική δραστηριότητα, υπήρξε μια από τις εξέχουσες εκείνες προσωπικότητες που κατάφεραν να διατηρήσουν τη θέση τους μέσα στον περίφημο κύκλο των Επτά Σοφών της αρχαίας Ελλάδας.

Ο Αριστοτέλης, στο σύγγραμμά του Μετά τα Φυσικά, τον θεωρεί αρχηγέτη μιας διδασκαλίας σύμφωνα με την οποία όλα παράγονται από μιαν ενιαία αρχική ύλη, το νερό. Επάνω σε αυτό έπλεε η Γη, ενώ οι σεισμοί δεν ήταν τίποτα άλλο παρά κουνήματα του νερού που υποβάσταζε τη Γη.

Οι στίχοι της Ιλιάδας που αναφέρονται στον Ωκεανό ως αρχή των θεών και των πραγμάτων δεν ήταν, κατά πάσαν πιθανότητα, το μοναδικό ερέθισμα για τη διατύπωση αυτής της θεωρίας, που αφορά τη γένεση και τη διάταξη του σύμπαντος. Δεκτή πρέπει να γίνει και η επίδραση αιγυπτιακών και βαβυλωνιακών αντιλήψεων στον Θαλή, δεδομένου μάλιστα ότι οι πληροφορίες για παραμονή του στην Αίγυπτο είναι αξιόπιστες. Εκεί έμαθε ο Θαλής τη μέτρηση των πυραμίδων από τη σύγκριση της σκιάς, εκεί —ή από την Εγγύς Ανατολή— πληροφορήθηκε τις κατά προσέγγιση αποστάσεις των εκλείψεων του Ηλίου, κι έτσι μπόρεσε να προβλέψει την έκλειψη του 585 π.Χ.

Εξάλλου, ο Θαλής θεωρείται από ορισμένους ως ο δημιουργός μιας Ναυτικής Αστρολογίας, ενώ κοινώς αποδεκτή γίνεται η συμβολή των γεωμετρικών θεωρημάτων του στην εξέλιξη της μαθηματικής σκέψης του αρχαίου κόσμου.

Μεταξύ άλλων, στον Θαλή αποδίδονται η επινόηση της απόδειξης στα μαθηματικά, που θεμελίωσε την επιστήμη των μαθηματικών και αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία του πολιτισμού, ο καθορισμός της διάρκειας του έτους σε 365 ημέρες, η πρώτη σωστή ερμηνεία της έκλειψης του Ηλίου, η ανακάλυψη του μαγνητισμού και του ηλεκτρισμού, καθώς και η προσπάθεια αναγωγής όλων των φαινομένων σε μιαν αρχή, η διατύπωση του πρώτου φιλοσοφικού συστήματος.

Σύμφωνα με τον Χοιρίλο από τη Σάμο, επικό ποιητή του 5ου αιώνα π.Χ., ο Θαλής δίδαξε πρώτος την αθανασία της ψυχής, ενδεχομένως υπό την επίδραση αιγυπτιακών και πάλι αντιλήψεων. Τέλος, στο απόφθεγμα «Το σύμπαν είναι γεμάτο από θεούς», είτε αυτό προέρχεται από τον Θαλή —όπως υποστηρίζουν κάποιοι— είτε όχι, αντανακλάται το πνεύμα αυτής της πρώιμης αρχαϊκής φιλοσοφίας, που καταπιάνεται με το πρόβλημα της ουσίας της φύσης.

Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος Α’)
Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος Γ’)
Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος Δ’)
Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος Ε’)
Μίλητος, το λίκνο της φιλοσοφίας (Μέρος ΣΤ’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia