Ο Αίσωπος και η γένεση του ελληνικού μυθιστορήματος (Μέρος Β’)

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς έζησε ο Αίσωπος, ο ξακουστός μυθοποιός στον οποίον αποδίδονται οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι περί ζώων. Πάντως, μαρτυρίες όπως εκείνη του Ηροδότου αποτελούν ένα ασφαλές terminus ante quem για τη χρονική τοποθέτηση του Αισώπου πριν από τον 5ο αιώνα π.Χ., και πιο συγκεκριμένα στον 6ο αιώνα π.Χ.

Τα όποια ιστορικά στοιχεία στη μυθιστορία του Αισώπου εμπλουτίστηκαν από τη λαϊκή παράδοση με πολλές άλλες, προφανώς φανταστικές αφηγήσεις. Έτσι, ο καταγόμενος από τη Φρυγία ή τη Θράκη δούλος Αίσωπος, ύστερα από πολλές περιπέτειες σε διάφορες χώρες, καταλήγει στους Δελφούς, όπου δολοφονείται με δόλο από τους φθονερούς κατοίκους. Όμως, ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας παίρνει εκδίκηση για το θάνατό του και εξυψώνει τη φήμη του.

Στην εποχή μας είναι γενικά αποδεκτό ότι ο Αίσωπος μετέφερε πολλούς από τους διδακτικούς μύθους ζώων στον ελληνικό χώρο, χωρίς βέβαια να σημαίνει αυτό ότι αποκλείεται να επινόησε και ο ίδιος ορισμένους εξ αυτών. Σύμφωνα με την ίδια αντίληψη, το όνομα του Αισώπου συνδέθηκε τελικά με τους μύθους αυτούς, καθώς ο μεγάλος μυθοποιός υπήρξε ο κύριος κομιστής τους, ο ειδικός γνώστης και ο επιδέξιος αφηγητής τους.

Η πρώτη συλλογή των πασίγνωστων αισωπείων μύθων, που έφερε τον τίτλο Λόγων Αισωπείων Συναγωγαί και υπήρξε έργο του Δημητρίου του Φαληρέως, περί το 300 π.Χ., δε σώζεται. Όλες οι σωζόμενες συλλογές —πλήρεις και επιτομές— είναι πολύ μεταγενέστερες, καθώς χρονολογούνται από τον 1ο αιώνα μ.Χ. και μετά.

Εκτός από τις συλλογές των αισωπείων μύθων, που ήταν γραμμένοι σε πεζό λόγο, σώζεται σε δύο παραλλαγές και ο Αισώπου βίος, το βιογραφικό μυθιστόρημα του Αισώπου, που σε πολλά χειρόγραφα προηγείται του κειμένου των μύθων.

Το παλαιότερο (10ος αιώνας) και εγκυρότερο χειρόγραφο της μυθιστορίας του Αισώπου φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη Pierpont Morgan της Νέας Υόρκης. Περιλαμβάνει στην αρχή το βιογραφικό μυθιστόρημα του Αισώπου στην πλέον διεξοδική μορφή του και στη συνέχεια την Collectio Augustana, την καλύτερη από τις τρεις συλλογές των αισωπείων μύθων (Vindobonensis και Accursiana οι άλλες δύο) που σώζονται ολόκληρες.

Η ετέρα παραλλαγή της μυθιστορίας του Αισώπου παραδίδεται πριν από χειρόγραφα της συλλογής των αισωπείων μύθων Collectio Vindobonensis, παρουσιάζει δε, σε σύγκριση με την προαναφερθείσα, συντμήσεις στη διήγηση και νεωτερισμούς.

Ο Αίσωπος και η γένεση του ελληνικού μυθιστορήματος (Μέρος Α’)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Φιλοσοφία και Λογοτεχνία": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/taxidia