Ναύπακτος: Μια ελληνική πόλη ως μήλον της Έριδος για τους κατακτητές

Η Ναύπακτος, μια παραθαλάσσια πόλη του νομού Αιτωλοακαρνανίας, αποτελεί το θέμα του σημερινού άρθρου. Χτισμένη ανάμεσα στο Αντίρριο και τις εκβολές του ποταμού Μόρνου, θεωρείται μία από τις ελάχιστες ελληνικές πόλεις που επέζησε για πάρα πολλούς αιώνες, παρ’ όλες τις επιδρομές και λεηλασίες, που δέχθηκε από εξωτερικούς εχθρούς. Το γεγονός αυτό μαρτυρείται τόσο από τις ανασκαφές, που κατά καιρούς έχουν λάβει χώρα στην περιοχή, όσο και από την οχύρωση της, η οποία διατηρείται σχεδόν ακέραια ανά τους αιώνες. Τα στοιχεία, που καταφέρνει να συνδυάσει η Ναύπακτος, την καθιστούν πόλο έλξης για μεγάλο αριθμό επισκεπτών τόσο κατά τη χειμερινή περίοδο, όσο και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο πληθυσμός της ξεπερνάει τους 13.000 κατοίκους και η φήμη της τα εθνικά σύνορα, καθώς τα ιστορικά γεγονότα που συντελέστηκαν εκεί, έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον όχι μόνο Ελλήνων, αλλά και ξένων ιστορικών, ερευνητών, ταξιδιωτών κλπ.

Η ιστορία της Ναυπάκτου

Η πρώτη αναφορά στην Ναύπακτο γίνεται κατά τη διάρκεια της καθόδου των Δωριέων, οπότε οι τελευταίοι χρησιμοποίησαν την περιοχή σαν βάση για την κατασκευή σχεδίων και πλοιαρίων. Η ονομασία της Ναυπάκτου προέκυψε μετά το γεγονός αυτό, καθώς τα συστατικά του ονόματός της είναι ναυς + πήγνυμι και σημαίνουν κατασκευάζω πλοίο.

Η Ναύπακτος μέχρι το 454 π.Χ. ανήκε στους Λόκρους, αλλά μετά το έτος αυτό πέρασε στον έλεγχο της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, διαδραματίστηκε μια σημαντικότατη ναυμαχία για την επικυριαρχία της Ναυπάκτου, στην οποία συμμετείχαν Αθηναίοι και Σπαρτιάτες, με τελικούς νικητές τους πρώτους. Έναν περίπου αιώνα μετά, η Ναύπακτος εξακολουθεί να διεκδικείται από διάφορα ελληνικά φύλα και μετά την καθοριστική μάχη που δόθηκε στους Αιγός ποταμούς και την κρίσιμη ήττα της αθηναϊκής πλευράς, ο έλεγχος της περιοχής περνάει και πάλι στα χέρια των Λοκρών.

Κατά το 350 π.Χ., η Ναύπακτος παραχωρείται από τον Φίλιππο Β΄ στους Αιτωλούς. Οι νέοι αυτοί κυρίαρχοι συμβάλλουν στην μεγάλη ακμή που γνώρισε η Ναύπακτος την περίοδο εκείνη και σύντομα καθίσταται κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας, για να καταλήξει λίγα μόλις χρόνια αργότερα σε πρωτεύουσα της Αιτωλίας. Παρ’ όλα αυτά, η μεγαλύτερη ακμή για την περιοχή έρχεται στη διάρκεια της ρωμαϊκής κυριαρχίας, γεγονός που διευκολύνθηκε από τη στρατηγική θέση της Ναυπάκτου στην είσοδο περίπου του κορινθιακού κόλπου.

Κατά τα βυζαντινά χρόνια, η Ναύπακτος αποτελούσε σημαντικότατο -κυρίως εμπορικό- κέντρο, κατά βάση εξαιτίας του λιμανιού της που εξυπηρετούσε δρομολόγια τόσο προς την Κωνσταντινούπολη, όσο και προς την Ιταλία. Στα χρόνια του Ιουστινιανού το φρούριο εξ ολοκλήρου επισκευάστηκε, όμως ισχυρότατος σεισμός το 553 οδήγησε στην ολοσχερώς διάλυση της πόλης. Εκτός όμως από τις φυσικές καταστροφές, βαρύτατες λεηλασίες υπέστη η Ναύπακτος και από εξωτερικούς εχθρούς όπως οι Σλάβοι.

Μετά από μια περίοδο αφάνειας και παρακμής, η Ναύπακτος επανέρχεται στο προσκήνιο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, το 1204, οπότε και συμπεριλαμβάνεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Περίπου 200 χρόνια αργότερα, τον έλεγχο της περιοχής αναλαμβάνουν οι Ενετοί, οι οποίοι εγκαινιάζουν μια νέα περίοδο κατά την οποία η Ναύπακτος εξωραΐζεται και γνωρίζει πρωτοφανή εμπορική και πολιτισμική ανάπτυξη.

Τα χρόνια που ακολουθούν χαρακτηρίζονται από τη συνεχή εναλλαγή των κυρίαρχων της Ναυπάκτου. Αποκορύφωμα όλης αυτής της έντασης αποτελεί η γνωστή ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), κατά την οποία Οθωμανοί και χριστιανοί πολέμησαν, για να επικρατήσουν τελικά οι τελευταίοι. Σύντομα ο έλεγχος της περιοχής περνάει, για μικρό χρονικό διάστημα, στους Ενετούς, για να καταλήξει λίγα χρόνια μετά, με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς, και πάλι στους Οθωμανούς. Η τεράστια σημασία της ναυμαχίας της Ναυπάκτου, έγκειται στο γεγονός πως η ιδιαίτερα απειλητική τουρκική δύναμη διακόπηκε στην περιοχή, χωρίς να απειληθούν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Κατά την ελληνική επανάσταση του 1821, σημαντικό ρόλο έπαιξε η συμβολή της Ναυπάκτου, καθώς μεγάλος αριθμός ντόπιων πήρε μέρος στον Αγώνα για την ελευθερία. Η τελική απελευθέρωση της πόλης, μετά από πολλές προσπάθειες και έντονες αντιστάσεις, ήρθε στις 18 Απριλίου 1829. Μετά από συνελεύσεις, αποφασίστηκε η διανομή των τούρκικων αρχοντικών της Ναυπάκτου σε Σουλιώτες, ως αντιστάθμισμα της προσφοράς τους στην επανάσταση.

Η Ναύπακτος αποτέλεσε έναν τόπο που δέχθηκε, φιλοξένησε και εν τέλει αφομοίωσε πλήρως περίπου 300 πρόσφυγες, κατά τα ταραγμένα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής.

Η Ναύπακτος σήμερα

Πλέον η Ναύπακτος, έχοντας καταφέρει να επουλώσει τις πληγές που προήλθαν από κατακτητές, λεηλασίες και σεισμούς, αποτελεί έναν τόπο που συνδυάζει την ομορφιά της θάλασσας, την γραφικότητα του παραδοσιακού κάστρου και την ιστορική βαρύτητα που ξεπηδάει από κάθε γωνία της περιοχής. Αποδεικτικά στοιχεία όλων αυτών που διαδραματίστηκαν στην Ναύπακτο, αποτελούν το κάστρο του Μπότσαρη, το καλοδιατηρημένο και επιβλητικό κάστρο με τα σχεδόν άρτια τείχη καθώς και η γέφυρα Ρίου-Αντίρριου που δεσπόζει στο βάθος. Ένα μοναδικό κράμα αξεπέραστης ομορφιάς, παράδοσης και βαριάς ιστορικής αλήθειας, ταξιδεύει όλο τον χρόνο τους επισκέπτες της περιοχής, με μοναδικό του στόχο την αναβίωση της ιστορίας και ταυτόχρονα την εξερεύνηση ενός αμιγώς παραδοσιακού οικισμού.

Πηγή: maxmag.gr

Δείτε περισσότερα "Μαθήματα πατριδογνωσίας": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/patridognwsia