Κάστρο, η πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της Σίφνου

Παλαιά πρωτεύουσα της Σίφνου, ο μεσαιωνικός οικισμός του Κάστρου είναι χτισμένος σε ύψωμα (φύσει οχυρή θέση στις ανατολικές ακτές του νησιού) που κατοικείται αδιάλειπτα από τους Προϊστορικούς Χρόνους (3η χιλιετία π.Χ.).

Αρχιτεκτονικά μέλη, κορμοί αγαλμάτων, επιτύμβιες στήλες, επιγραφές και άλλα αρχαία μαρμάρινα αντικείμενα εντοιχισμένα σε διώροφα ή τριώροφα σπίτια, εκκλησίες 16ου και 17ου αιώνα, αρχοντικά με βενετσιάνικες επιγραφές και οικόσημα φανερώνουν τη μακρά ιστορική διαδρομή του οικισμού.

Στην κορυφή του υψώματος έχουν εντοπιστεί τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Σίφνου, του «άστεως» που αναφέρει ο Ηρόδοτος. Η πόλη αυτή, που ήταν οχυρωμένη με μνημειακής κατασκευής μαρμάρινο τείχος, άκμασε τον 6ο αιώνα π.Χ.

O μεσαιωνικός οικισμός του Κάστρου, ανάλογος με εκείνους που συναντώνται στην Aντίπαρο, την Kίμωλο και τη Φολέγανδρο, ακολουθεί το ανάγλυφο του εδάφους και έχει αμυντικό χαρακτήρα.

Οι εξωτερικοί τοίχοι των λαϊκών κατοικιών με τα μικρά παράθυρα και τις χαμηλές πόρτες αποτελούσαν τον εξωτερικό αμυντικό δακτύλιο, ενώ τα αρχοντόσπιτα συγκροτούσαν τον εσωτερικό αμυντικό δακτύλιο.

Στα τέλη του 17ου αιώνα ιδρύθηκε στο Κάστρο η Σχολή του Παναγίου Τάφου, γνωστή ως Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους, όπου δίδαξαν σπουδαίοι δάσκαλοι και φοίτησαν Σίφνιοι που κατέλαβαν αργότερα σημαντικές θέσεις στην εκκλησιαστική ιεραρχία.

Στα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία του Κάστρου συμπεριλαμβάνονται ο ενοριακός ναός της Παναγίας της Ελεούσας (17ου αιώνα), αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, με ξυλόγλυπτο τέμπλο, παλαιές εικόνες και πολύτιμο επιτάφιο, η Θεοσκέπαστη ή Υπαπαντή (επίσης 17ου αιώνα), ο Άγιος Νικόλαος και η Κοίμηση της Θεοτόκου (αμφότερες 16ου αιώνα), η Αγία Αικατερίνη (δίκλιτος ναός, αφιερωμένος και στον Άγιο Δημήτριο).

Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, στο δυτικό άκρο του οικισμού, και ο Άγιος Στέφανος, κοιμητηριακός ναός, στο χώρο όπου είχε ιδρυθεί η Σχολή του Παναγίου Τάφου.

Στη διαδρομή προς το εκκλησάκι των Επτά Μαρτύρων, στο ανατολικό άκρο του Κάστρου, είναι χτισμένο το ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου.

Στολίδι του Κάστρου είναι το γραφικό εκκλησάκι των Επτά Μαρτύρων, χτισμένο πάνω σε βράχο, με καταπληκτική θέα στο πέλαγος.

Πέραν των θρησκευτικών μνημείων, οι επισκέπτες του Κάστρου έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τον παραλιακό οικισμό Σεράλια, το παλαιό λιμάνι του οικισμού, όπου σώζονται λείψανα μεσαιωνικών λιμενικών έργων, αλλά και την εκκλησία της Παναγίας της Πουλάτης (19ου αιώνα), χτισμένη πάνω σε βραχώδες ύψωμα, στο μέσον περίπου της ανατολικής ακτογραμμής του νησιού.

Για κολύμπι στην ευρύτερη περιοχή σάς προτείνουμε τις ακρογιαλιές Σεράλια και Πουλάτη, νοτιοανατολικά και βορειοδυτικά του Κάστρου αντίστοιχα.

*Φωτογραφία: Κάστρο Σίφνου

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Μαθήματα πατριδογνωσίας": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/patridognwsia