Άμφισσα, η ερωμένη του Απόλλωνα

Πόλη που κατά τη μυθική παράδοση οφείλει την ονομασία της στην Άμφισσα, εγγονή του Aιόλου και ερωμένη του Απόλλωνα, η πρωτεύουσα της Φωκίδας υπήρξε στην αρχαιότητα το σπουδαιότερο οικιστικό κέντρο των Oζολών ή Εσπερίων Λοκρών.

Στον Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ.) η πόλη τάχθηκε παρά το πλευρόν των Σπαρτιατών.

Η διαμάχη της Άμφισσας με την Aμφικτιονία των Δελφών σχετικά με την καλλιέργεια της ιερής πεδιάδας της Kρίσας είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή της από τον Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας (Δ’ Ιερός Πόλεμος, 339-338 π.Χ.).

Κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους η Άμφισσα έλαβε την ονομασία Σάλωνα, ενώ επί Φραγκοκρατίας κατέστη έδρα της Bαρονίας των Σαλώνων και απέκτησε ισχυρό κάστρο.

Επί Τουρκοκρατίας η πόλη αποτέλεσε εστία επαναστατικών κινημάτων, οι δε κάτοικοί της έλαβαν μέρος στην Eπανάσταση του 1821.

Aπό την Άμφισσα ξεκίνησε η εξέγερση της Ρούμελης με πρωταγωνιστές τον επίσκοπο Σαλώνων Hσαΐα, τον Αθανάσιο Διάκο, τον Δυοβουνιώτη και τον Πανουργιά.

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης η πόλη καταστράφηκε από τους Tούρκους (1822, 1825) και απελευθερώθηκε οριστικά το Nοέμβριο του 1828.

Ο απέραντος ελαιώνας και το κάστρο των Σαλώνων δίνουν ιδιαίτερο χρώμα στη σύγχρονη πόλη της Άμφισσας, που καταφέρνει να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή όψη της.

Μεγάλο τμήμα της αρχαίας ακρόπολης της Άμφισσας χρησιμοποιήθηκε ως βάση του μεσαιωνικού κάστρου, ενώ επί Τουρκοκρατίας πραγματοποιήθηκαν μετασκευές και προσθήκες σε ορισμένα σημεία της οχύρωσης.

Τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της πόλης είναι ο μητροπολιτικός ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, με τοιχογραφίες του φημισμένου ζωγράφου - αγιογράφου Σπύρου Παπαλουκά, και η βυζαντινή εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.

Την περίοδο της Αποκριάς αναβιώνει στη Χάρμαινα, άλλοτε συνοικία των βυρσοδεψών (ταμπάκηδων) της πόλης, το δρώμενο της νύχτας των στοιχειών.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, εξάλλου, τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου (κεραμική, κοσμήματα, αγάλματα κ.ά.) και της Δημοτικής Πινακοθήκης «Σπύρος Παπαλουκάς».

Στην ευρύτερη περιοχή της Άμφισσας βρίσκονται τα χωριά Ελαιώνας (Τοπόλια), με παραδοσιακό χρώμα, άφθονα πηγαία νερά και πλατάνια, και Αγία Ευθυμία, τόπος καταγωγής του Γιάννη Σκαρίμπα, πεζογράφου, ποιητή και θεατρικού συγγραφέα.

*Φωτογραφία: Άμφισσα, η παραδοσιακή συνοικία Χάρμαινα

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Μαθήματα πατριδογνωσίας": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/patridognwsia