Οι αντωνυμίες (Μέρος Β')
3. Αυτοπαθείς αντωνυμίες
Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση: Αυτοπαθείς αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που δείχνουν ότι το πρόσωπο που ενεργεί το ίδιο συγχρόνως δέχεται και την ενέργεια. Δε χρησιμοποιούνται τόσο συχνά όσο οι προσωπικές και οι κτητικές αντωνυμίες. Εμφανίζονται συνήθως στον προφορικό λόγο.
Mορφολογία
Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες παρουσιάζουν τύπους μόνο στην ονομαστική, τη γενική και την αιτιατική.
Στο γ΄ πρόσωπο υπάρχουν και οι τύποι του εαυτού των, τον εαυτό των και τους εαυτούς των, οι οποίοι χρησιμοποιούνται πολύ σπάνια και μόνο σε τυπικό ύφος.
4. Οριστικές αντωνυμίες
Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση: Οριστικές αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που διακρίνουν κάτι από άλλα όμοιά του. Η χρήση τους δεν είναι ιδιαίτερα συχνή.
Mορφολογία
Οριστικές αντωνυμίες είναι:
α) Το επίθετο ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο, με το άρθρο.
β) Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο, χωρίς το άρθρο και με τις γενικές των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας (μόνος μου, μόνη μου, μόνο μου κτλ.).
5. Δεικτικές αντωνυμίες
Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση: Δεικτικές αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που χρησιμοποιούνται για να δείξουμε κάτι. Χρησιμοποιούνται πολύ συχνά τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για να δείξουν – ανάλογα με τον τύπο της αντωνυμίας– πολύ κοντινά, κοντινά ή και μακρινά πρόσωπα, ζώα, πράγματα και καταστάσεις.
Mορφολογία
Δεικτικές αντωνυμίες είναι οι εξής:
α) Αυτός, αυτή, αυτό, που χρησιμοποιείται για κοντινά πρόσωπα ή πράγματα ή για κάτι στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως, π.χ. Πήρε αυτά τα βιβλία και έφυγε. Τα έκανε όλα αυτά [που είπα προηγουμένως] και κοιμήθηκε.
β) (Ε)Τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο, που χρησιμοποιείται για πολύ κοντινά πρόσωπα ή πράγματα, π.χ. Δώσε στα παιδιά τούτο, για να σου δώσουν την μπάλα.
γ) Εκείνος, εκείνη, εκείνο, που χρησιμοποιείται για πρόσωπα ή πράγματα που βρίσκονται μακριά, π.χ. Θέλει κι αυτά κι εκείνα.
δ) Τέτοιος, τέτοια, τέτοιο, που χρησιμοποιείται για να δηλωθεί μια ποιότητα, π.χ. Ο Κώστας; Νομίζω πως κάνεις λάθος. Δεν είναι τέτοιος.
ε) Τόσος, τόση, τόσο, που χρησιμοποιείται για να δηλωθεί μια ποσότητα, π.χ. Μίλησα με τόσους κι άλλους τόσους, που δε θυμάμαι τον αριθμό τους.
Πηγή: ebooks.edu.gr
Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika
