Βασικοί κανόνες ορθογραφίας (Μέρος Γ')

Πότε έχουμε –γγ και πότε –γκ;

-γγ έχουμε:
1) σε περίπτωση σύνθετης λέξης στην οποία το πρώτο συνθετικό τελειώνει σε -ν και το δεύτερο αρχίζει από γ (π.χ. συγγενής, συγγραφέας, εγγαστρίμυθος),
2) σε άλλες περιπτώσεις στις οποίες έχει παραδοθεί ιστορική ορθογράφηση με -γγ- (π.χ. λάρυγξ-λάρυγγος απ' όπου λαρύγγι, σύριγξ-σύριγγος απ' όπου σύριγγα
3) λέξεις αβέβαιης ετυμολογίας, όπου μπορεί να υπάρχει σύνθεση με -ν και γ-, π.χ. εγγύς
4) άλλες λέξεις με τέτοια καθιερωμένη γραφή, π.χ. άγγελος, γογγυσμός, Αγγλία, Ουγγαρία),

-γκ έχουμε:
1) στις λέξεις ξένης προέλευσης που στα ελληνικά δεν έχουν μακρά ιστορία ορθογράφησης με -γγ-, άρα στην ουσία στις σχετικά πρόσφατα φερμένες λέξεις (π.χ. ζούγκλα, τσίγκος, μάγκας)
2) στην περίπτωση σύνθεσης με -ν και κ- (π.χ. έγκυος, εγκύπτω, εγκρίνω, πάγκοινος, συγκοινωνία, συγκομιδή)
3) σε άλλες περιπτώσεις στις οποίες έχει παραδοθεί ιστορική ορθογράφηση με -γκ- (π.χ. αγκύλη, άγκυρα, αγκάλη-αγκαλιά)
4) στην αρχή όλων των λέξεων για την παράσταση του ήχου «γκ»

ΑΥ και ΕΥ

Πότε τα –αυ και –ευ, διαβάζονται αβ και εβ και πότε αφ και εφ;
Οι συνδυασμοί των φωνηέντων α (άλφα) υ (ύψιλον) και ε (έψιλον) υ (ύψιλον) προφέρονται αβ και εβ όταν ακολουθεί φωνήεν ή ηχηρό σύμφωνο (γ, β, δ, ζ, λ, μ, ν, ρ)
Προφέρονται αφ και εφ όταν ακολουθεί το –ξ ή κάποιο άηχο σύμφωνο (κ, π, τ, χ, φ, θ, σ)

Γράφονται με κεφαλαίο στην αρχή

• τα κύρια ονόματα, π.χ.: Μιχάλης, Όμηρος, Πλάτων κτλ.
• τα ονόματα τόπων, επωνυμίες ιδρυμάτων, πανεπιστημιακών σχολών, εταιρειών, συλλόγων, ονόματα δρόμων κ.ά., π.χ.: Ηράκλειο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ασπίς Χρηματιστηριακή, Σύλλογος Διαζευγμένων, Οδός Παπαχαραλάμπη κτλ.
• τα εθνικά και τα τοπωνυμικά, π.χ.: Έλληνας, Ρωμαίος, Αθηναίος, Λακκιώτης κτλ.
• τα ονόματα των μηνών, των ημερών της εβδομάδας, των εορτών και σημαντικών ιστορικών γεγονότων ή επετείων π.χ.: Ιούλιος, Δευτέρα, Πάσχα, Ραμαζάνι, Γαλλική Επανάσταση, Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κτλ.
• οι λέξεις Θεός, Χριστός, Άγιο Πνεύμα, Παναγία, τα συνώνυμα των προηγουμένων καθώς και καθετί που σχετίζεται με το θείο, π.χ.: Πανάγαθος, Σωτήρας, Αμνός, Θεία Πρόνοια, Μεγαλόχαρη, Ζωοδόχος Πηγή, Βούδας, Αλλάχ, Μεγάλο Πνεύμα κτλ.
• λέξεις που κρίνεται σκόπιμο να εξαρθεί το νόημά τους: Πρόεδρος της Βουλής
• τίτλοι τιμής: Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής, Βαρώνος, Δούκας κτλ.
• η λέξη άγιος όταν δηλώνει εκκλησία ή δρόμο: Άγιος Φανούριος, οδός Αγίου Κωνσταντίνου κτλ.
• τα ονόματα των έργων της λογοτεχνίας και της τέχνης: ο "Προμηθεύς Δεσμώτης" του Αισχύλου, η "Οδύσσεια" του Καζαντζάκη, ο πίνακας "Το Κρυφό Σχολειό" του Γύζη, η "Ωραία Κοιμωμένη" του Χαλεπά κτλ.

Γράφονται με μικρό γράμμα στην αρχή

• όλες οι λέξεις που παράγονται από τα προηγούμενα, π.χ: ομηρικά έπη, ελληνική ποίηση, σολωμική ποίηση, αθηναϊκά έθιμα, κυριακάτικο γεύμα, αυγουστιάτικες ζέστες (αλλά, Οκτωβριανή Επανάσταση), πασχαλινό αρνί, ελληνικός, αγγλικός, σωτηριολογικά θέματα κτλ.
• τα επίθετα που σημαίνουν οπαδούς θρησκειών: χριστιανός, μωαμεθανός, βουδιστής, καθολικός κτλ.

Βασικοί κανόνες ορθογραφίας (Μέρος Α')

Βασικοί κανόνες ορθογραφίας (Μέρος Β')

Πηγή: adiabastoi.blogspot.com

Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika