Τεχνητός ή τεχνικός;

Τα επίθετα της νέας ελληνικής γλώσσας τεχνητός και τεχνικός αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα παρωνύμων, δηλαδή λέξεων που μοιάζουν στην προφορά, αλλά έχουν διαφορετική σημασία.

Η παραπλήσια μορφή των εν λόγω επιθέτων γεννά δυσκολίες, καθώς παρασύρει στη λανθασμένη χρήση τους όσους και όσες αγνοούν την ακριβή σημασία τους.

Στις γραμμές που ακολουθούν θα αποσαφηνίσουμε το σημασιολογικό περιεχόμενο των δύο επιθέτων και θα αναδείξουμε τη μεταξύ τους διαφορά, ώστε να μη χρησιμοποιούνται αδιακρίτως.

Τεχνητός είναι ο μη φυσικός, αυτός που έχει φτιαχτεί ή κατασκευαστεί ως απομίμηση πράγματος που υπάρχει στη φύση: τεχνητή αναπνοή, τεχνητή βροχή, τεχνητή γλώσσα, τεχνητό γονίδιο, τεχνητή γονιμοποίηση, τεχνητός δορυφόρος, τεχνητή λίμνη, τεχνητός λόφος, τεχνητό μετάξι, τεχνητός μυελός των οστών, τεχνητός νεφρός, τεχνητή νοημοσύνη, τεχνητή οδοντοστοιχία, τεχνητό οφσάιντ.

Όταν το επίθετο τεχνητός χρησιμοποιείται μεταφορικώς, δηλώνει τον μη γνήσιο, τον ψεύτικο, αυτόν που δεν υφίσταται στην πραγματικότητα, αλλά καλλιεργείται εντέχνως, προκειμένου να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένες επιδιώξεις: τεχνητή ένταση, τεχνητό κλίμα αισιοδοξίας, τεχνητή κρίση, τεχνητός παράδεισος, τεχνητή πόλωση.

Τεχνικός, από την άλλη πλευρά, είναι αυτός που έχει σχέση με την τεχνική, αυτός που αναφέρεται στις τεχνικές επιστήμες: τεχνική εκπαίδευση, τεχνικός έλεγχος, τεχνικό επιμελητήριο, τεχνικό επίτευγμα, τεχνικό έργο, τεχνικό θέμα, τεχνικός όρος, τεχνικό πρόβλημα, τεχνική πρόοδος, τεχνικός σχεδιασμός.

Επίσης, με το ίδιο επίθετο δηλώνουμε αυτόν που επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής συγκεκριμένης τεχνικής, όπως και αυτόν που εκτελείται με επιδεξιότητα: τεχνική βοήθεια, τεχνική επεξεργασία, τεχνική εκτέλεση, τεχνικός χειρισμός.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι το επίθετο τεχνικός δε συμπίπτει από σημασιολογικής απόψεως με το τεχνολογικός, μολονότι συνδέεται στενά μαζί του. Τεχνολογικός είναι αυτός που αναφέρεται ή βασίζεται στην τεχνολογία: τεχνολογικό βιβλίο, τεχνολογική εξέλιξη, τεχνολογικός εξοπλισμός, τεχνολογικό επίτευγμα, τεχνολογική εφαρμογή, τεχνολογική μέθοδος, τεχνολογική πρόοδος.

Τέλος, διευκρινίζουμε ότι, όταν κάνουμε λόγο για τεχνολογία, εννοούμε τη μελέτη των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή των τεχνικών γνώσεων στους διάφορους κλάδους της βιομηχανίας, καθώς και τις κατακτήσεις του ανθρώπου στον τεχνικό τομέα.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika