Αφορά ή αφορά σε;

Ρήμα ευρείας χρήσεως στο γραπτό αλλά και στον προφορικό λόγο, το τριτοπρόσωπο αφορά/αφορούν (απαντά μόνο στον ενεστώτα και τον παρατατικό) προκαλεί διάσταση απόψεων σε σχέση με τον ενδεδειγμένο τρόπο σύνταξής του.

Σημείο τριβής αποτελεί το εάν το ρήμα αφορώ είναι απλώς μεταβατικό και συντάσσεται με αιτιατική —όπως όλοι παραδέχονται— ή είναι και αμετάβατο (στην περίπτωση αυτήν ακολουθείται από την πρόθεση σε).

Πριν εκφράσουμε συγκεκριμένη άποψη επί του θέματος, κρίνουμε σκόπιμη τη σημασιολογική προσέγγιση τού υπό εξέταση ρήματος, τόσο στην αρχαία όσο και στη νέα ελληνική γλώσσα.

Στην αρχαία ελληνική, το ρήμα αφορώ (αφοράω) είχε την έννοια τού αποστρέφω το βλέμμα μου από όλα τα άλλα και το κατευθύνω προς ένα σημείο, παρατηρώ κάτι, βλέπω καθαρά κάτι, κοιτάζω σταθερά ή προσεκτικά κάτι, συγκεντρώνω την προσοχή μου σε κάτι.

Στη νέα ελληνική, το τριτοπρόσωπο ρήμα αφορά σημαίνει αναφέρεται σε κάτι, σχετίζεται ή συνδέεται με κάτι, ανήκει στα ενδιαφέροντα κάποιου, έχει σχέση με την ιδιότητα ή εμπίπτει στην αρμοδιότητα κάποιου.

Τελώντας πλέον εν γνώσει του σημασιολογικού περιεχομένου τού αφορώ, μπορούμε να εξετάσουμε το ζήτημα της σύνταξης αυτού.

Από ορισμένους προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η σύνταξη του ρήματος αφορώ με την πρόθεση σε είναι αφενός μεν λογιότερη και πιο προσεγμένη, αφετέρου δε δικαιολογημένη λόγω της κοινής σημασιολογικής αφετηρίας του ρήματος αυτού με τα αμετάβατα ρήματα αποβλέπω και αποσκοπώ, που ακολουθούνται πάντοτε από την πρόθεση σε.

Οι υποστηρικτές της αντίθετης άποψης —με τους οποίους συμφωνούμε— θεωρούν ότι η σύνταξη του ρήματος αφορώ με την πρόθεση σε μαρτυρεί τυπολατρία και σχολαστικότητα, δεδομένου μάλιστα ότι το αφορώ, κατά γενική ομολογία, δεν έχει πλέον τη σημασία τού αποβλέπω ή αποσκοπώ σε κάτι.

Βάσει των ανωτέρω, η ορθή σύνταξη τού αφορώ στη νέα ελληνική γλώσσα είναι αυτή που φανερώνεται στα ακόλουθα παραδείγματα:

«Είμαι της γνώμης ότι η υπόθεση αυτή αφορά όλους μας», «Οι παρατηρήσεις της καθηγήτριας αφορούσαν εξίσου και εσένα και εμένα», «Οι αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών μάς αφορούν άμεσα ως φορολογουμένους», «Όσον αφορά τα αποτελέσματα των ενεργειών του, θεωρώ ότι πέτυχε το καλύτερο δυνατόν», «Καθ’ όσον αφορά τις προβλέψεις σας, θα μου επιτρέψετε να εκφράσω επιφυλάξεις», «Σε ό,τι αφορά το διάκοσμό του, ο βυζαντινός αυτός ναός συγκαταλέγεται στους κορυφαίους της Πελοποννήσου, αλλά και ολόκληρης της χώρας μας».

Ολοκληρώνοντας το άρθρο μας σχετικά με το ρήμα αφορώ, θα χαρακτηρίσουμε απλώς φαιδρή και ευτράπελη τη φράση «ως αναφορά», που ακούγεται αραιά και πού —προφανώς εξαιτίας παρανοήσεως— αντί του «όσον αφορά».

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika