Επικεντρώνω και εστιάζω

Όσοι συγκαταλέγονται στους τακτικούς επισκέπτες της ενότητας των Γλωσσικών… παθών στο eduadvisor.gr θα θυμούνται ενδεχομένως το άρθρο μας που αναφερόταν στη λανθασμένη χρήση του ρήματος διαρρέω, προπάντων στο δημοσιογραφικό λόγο (το εν λόγω ρήμα απαντά πολύ συχνά ως μεταβατικό, μολονότι πρέπει κανονικά να χρησιμοποιείται ως αμετάβατο).

Μια αντίστοιχη περίπτωση αποτελούν τα παραπλήσιας σημασίας ρήματα επικεντρώνω και εστιάζω (θέτω κάτι ως κέντρο, ως πρωταρχικό σκοπό των σκέψεων, των ενεργειών ή των αποφάσεών μου, ανάγω κάτι σε κεντρικό θέμα, στρέφω κάτι προς ένα σημείο ή πρόσωπο ιδιαίτερης βαρύτητας), που κατέχουν μεν δεσπόζουσα θέση στο σύγχρονο πολιτικό και δημοσιογραφικό λόγο, αλλά χρησιμοποιούνται κατά κανόνα λανθασμένα.

Τα ρήματα αυτά, όπως μπορεί να διαπιστώσει όποιος θελήσει να ανατρέξει στα σχετικά λήμματα ενός λεξικού της νέας ελληνικής γλώσσας, είναι στην πραγματικότητα μεταβατικά, δηλαδή δέχονται ως συμπλήρωμα αντικείμενο. Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι άκρως διαφωτιστικά:

«Ο πρόεδρος της εταιρείας επικέντρωσε την κριτική του στα πενιχρά αποτελέσματα της διαφημιστικής καμπάνιας», «Οι συνομιλητές μας προσπάθησαν να επικεντρώσουν τη συζήτηση στις ευθύνες της προηγούμενης ηγεσίας», «Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στην Ελλάδα και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες», «Το Χαμόγελο του Παιδιού εστιάζει τη δράση του στην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών», «Από τον τρίτο μήνα της ζωής του το βρέφος αρχίζει να εστιάζει την προσοχή του σε αντικείμενα», «Η Επιτροπή εστίασε τις προσπάθειές της στην απλούστευση του συστήματος ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη».

Δυστυχώς, άβγαλτοι ρεπόρτερ, έγκριτοι δημοσιογράφοι και σχολιαστές της επικαιρότητας, καθώς και πολιτικά πρόσωπα παλαιάς και νέας κοπής, ενδίδοντας άκριτα στον πειρασμό της χρήσης λέξεων και φράσεων του συρμού, αλλά και παρασυρμένοι πιθανώς (τουλάχιστον ορισμένοι εξ αυτών) από τον τρόπο με τον οποίο συντάσσονται τα αντίστοιχα ρήματα της αγγλικής γλώσσας concentrate και focus, χρησιμοποιούν, σχεδόν αποκλειστικά, τα δύο ρήματα ως αμετάβατα.

Με μεγάλη ευκολία αλιεύσαμε από το διαδίκτυο μαργαριτάρια όπως τα ακόλουθα:

«Το τελευταίο διάστημα μερίδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης επικεντρώνει σε διάφορες δήθεν αποκαλυπτικές ειδήσεις», «Τα επιτελεία των κομμάτων στα τελευταία αυτά εικοσιτετράωρα εστίασαν στις ποιοτικές και ποσοτικές κυλιόμενες μετρήσεις», «Το σεμινάριο περιλαμβάνει ομαδικές δραστηριότητες και συζητήσεις που επικεντρώνουν σε πραγματικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες στο εκπαιδευτικό έργο τους», «Τέσσερα μέτωπα ανοίγουν οι θεσμοί - Στη συμφωνία εστιάζει η κυβέρνηση», «Η νέα έκθεση επικεντρώνει σε μια διαφορετική πτυχή του έργου του ζωγράφου», «Πού εστιάζουν μέχρι το τελευταίο λεπτό τα δύο μεγάλα κόμματα;»

Συμπερασματικά, θα απορρίψουμε την αντικανονική αυτή χρήση των ρημάτων επικεντρώνω και εστιάζω, που συνιστά ένα οφθαλμοφανές, αδικαιολόγητο και πολλάκις επαναλαμβανόμενο λάθος.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα "Γλωσσικά... πάθη": https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika