Συντρέχω και συνδράμω

Ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, το συντρέχω (συν + τρέχω) είχε τις ακόλουθες έννοιες: τρέχω μαζί, συναθροίζομαι, συγκεντρώνομαι, αμιλλώμαι, ορμώ προς το πεδίο της μάχης ή συμπλέκομαι (εχθρική έννοια), συναντώμαι, συμφωνώ ή συμπίπτω (φιλική έννοια).

Το συντρέχω της αρχαίας ελληνικής σχημάτιζε αόριστο β’ με θέμα διαφορετικό από εκείνο του ενεστώτα (δραμ- και όχι τρεχ-): συνέδραμον (συν + έδραμον).

Στη νέα ελληνική γλώσσα το μεταβατικό ρήμα συντρέχω (αόριστος συνέτρεξα και συνέδραμα) σημαίνει βοηθώ, προσφέρω τη βοήθειά μου, υποστηρίζω, έρχομαι αρωγός, παραστέκομαι, συμπαρίσταμαι.

Ιδού τα σχετικά παραδείγματα:

«Παρά τα σημαντικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει, η μητέρα τον συντρέχει με όλες τις δυνάμεις της», «Η οικογένειά μου πάντοτε συνέτρεχε τα μέλη της», «Ο υπουργός δήλωσε ότι η πολιτεία θα συντρέχει κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία για τη δημιουργία αθλητικών κέντρων», «Οι συνάδελφοί του έχουν δεσμευτεί να τον συντρέχουν όποτε χρειάζεται βοήθεια», «Οφείλω ευγνωμοσύνη σε αυτόν τον άνθρωπο, διότι με συνέτρεξε χωρίς δεύτερη κουβέντα στις δύσκολες ώρες που πέρασα στο νοσοκομείο», «Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα θα συντρέξει τον πρόεδρο του κόμματος», «Όταν ενημερώθηκαν για την απόλυσή μου, οι φίλοι μου έσπευσαν να με συνδράμουν», «Είναι υποχρέωση του κράτους να συντρέξει χωρίς καθυστέρηση τους πλημμυροπαθείς».

Από τα προαναφερθέντα παραδείγματα γίνεται αντιληπτό ότι

• από το θέμα του ενεστώτα συντρεχ- σχηματίζονται οι τύποι του ενεστώτα, του παρατατικού, του εξακολουθητικού μέλλοντα και της υποτακτικής ενεστώτα
• από τα θέματα του αορίστου συντρεξ- και συνδραμ- σχηματίζονται οι τύποι του αορίστου, του συνοπτικού μέλλοντα και της υποτακτικής αορίστου (από τα ίδια θέματα σχηματίζονται και οι συντελεσμένοι χρόνοι, δηλαδή ο παρακείμενος, ο υπερσυντέλικος και ο συντελεσμένος μέλλοντας)

Εξάλλου, το συντρέχω (με τα θέματα συντρεχ-/συντρεξ- και όχι συνδραμ-) χρησιμοποιείται και στην καθιερωμένη έκφραση συντρέχει λόγος, με την έννοια τού υπάρχω ή υφίσταμαι:

«Κατά την άποψη του ιατρικού προσωπικού δε συντρέχει λόγος ανησυχίας για την υγεία σου», «Είμαι βέβαιος ότι, αν συντρέξουν σοβαροί λόγοι, δε θα διστάσει να τους ενισχύσει οικονομικά».

Οι συντρέχοντες (βοηθοί, παραστεκάμενοι ή συμπαριστάμενοι) είναι παρόντες και στις Θερμοπύλες του Κ. Π. Καβάφη, ποίημα με το οποίο θα ολοκληρώσουμε το παρόν άρθρο:

Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα Γλωσσικά... πάθη: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika