Κόμμα: πού το βάζουμε και πότε το χρησιμοποιούμε; (Μέρος Δ’)

Χωρίζονται με κόμμα δύο ή περισσότερα επίθετα που αναφέρονται στο ίδιο ουσιαστικό:

Οι επιμελείς, μελετηροί, φιλόπονοι μαθητές εξελίσσονται κατά κανόνα σε φοιτητές ή σπουδαστές ιδιαιτέρων αξιώσεων.

Ο φημισμένος, οξυδερκής, ανατρεπτικός, αμφιλεγόμενος καλλιτέχνης Τζιόρτζιο ντε Κίρικο είχε γεννηθεί στο Βόλο, στις 10 Ιουλίου του 1888, από πατέρα Φλωρεντινό και μητέρα Γενοβέζα.

Θα ολοκληρώσουμε την αναφορά μας στις περιπτώσεις όπου επιβάλλεται η χρήση του κόμματος τονίζοντας ότι, παρά την κρατούσα αντίληψη, κόμμα σημειώνεται ακόμη και πριν από το σύνδεσμο και. Αυτό συμβαίνει στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν πριν από το και παρεμβάλλεται παρενθετική πρόταση:
Να αναχωρήσεις για τη Γαλλία, σε συμβουλεύω, και να επιστρέψεις μόνον όταν θα έχεις κατασταλάξει σε ορισμένα συμπεράσματα.

• Όταν μεσολαβεί δευτερεύουσα πρόταση που χωρίζει δύο άλλες προτάσεις:
Τη δεκαετία του 1960 εγκαταστάθηκε στην Πάτρα, που δεν είχε βέβαια καμία σχέση με τη σημερινή μεγαλούπολη, και έθεσε σε εφαρμογή τα σχέδιά του.

• Όταν προηγείται παράθεση, επεξήγηση ή επιρρηματική φράση:
Το Ναύπλιο, η ωραιότερη ελληνική πόλη, και η Σαντορίνη, το ωραιότερο ελληνικό νησί, προσελκύουν πολυάριθμους τουρίστες σχεδόν όλες τις εποχές του χρόνου.
Η πρωτεύουσα της Γερμανίας, το Βερολίνο, και η πρωτεύουσα του Βελγίου, οι Βρυξέλλες, αποτελούν τα κέντρα όπου λαμβάνονται οι σημαντικότερες αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Λύσαμε τις προσωπικές μας διαφορές, πολύ εύκολα μάλιστα, και αποφασίσαμε να συνεργαστούμε για το κοινό καλό.

• Όταν υπάρχει ασυνέχεια στη ροή του λόγου (αυτό συμβαίνει συνήθως όταν λαμβάνει χώρα αλλαγή υποκειμένου):
Ο ασθενής υποβλήθηκε χθες σε πολύωρη εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, κι όλοι οι συγγενείς του έτρεμαν από το φόβο τους.
Η λογομαχία τους ήταν οξύτατη, και υπήρχαν σοβαροί λόγοι γι’ αυτό.
Ο υπουργός αναφέρθηκε σε δυσπρόσιτες ορεινές περιοχές, και το χωριό μας συμπεριλαμβάνεται οπωσδήποτε σε αυτήν την κατηγορία.

• Όταν ο σύνδεσμος και λειτουργεί προσθετικά (εν προκειμένω μπορεί να αντικατασταθεί από το καθώς και):
Στη γειτονιά μας κατοικούν πολλοί αλλοεθνείς, και ομοεθνείς που προέρχονται από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.

• Όταν ο σύνδεσμος και λειτουργεί αντιθετικά:
Η τάξη μου έκανε στην πραγματικότητα την εργασία, και την παρουσίασε ολόκληρο το λύκειο.

• Όταν πριν από το και που συνδέει δύο προτάσεις, υπάρχει ένα και που συνδέει δύο όρους της πρώτης από τις προαναφερθείσες προτάσεις:
Ο προϊστάμενος μελέτησε τους φακέλους και τις σχετικές εισηγήσεις, και προχώρησε στον καταλογισμό του προστίμου.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα Γλωσσικά... πάθη: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika