Κόμμα: πού το βάζουμε και πότε το χρησιμοποιούμε; (Μέρος Α’)

Στο γραπτό λόγο, η σαφήνεια των νοημάτων που διατυπώνει ο συντάκτης ενός κειμένου και, κατ’ επέκταση, η ευχερής κατανόηση των απόψεων ή των συναισθημάτων του από πλευράς του αναγνώστη εξαρτώνται σε καθοριστικό βαθμό από την ορθή χρήση των σημείων στίξης.

Τα περισσότερα από τα εν λόγω σημεία, που καθιστούν δυνατό το χωρισμό του γραπτού λόγου σε προτάσεις, περιόδους και ημιπεριόδους, δε φαίνεται να προβληματίζουν ιδιαίτερα όσους γνωρίζουν κατά το μάλλον ή ήττον τους κανόνες που αφορούν τη χρήση τους.

Η τελεία, παραδείγματος χάριν, τοποθετείται εκεί όπου ολοκληρώνεται μια νοηματική ενότητα:
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δε συμμερίζονται τις αγωνίες και τις ανησυχίες μας.
Κατά την άποψή μου, η μελέτη της ιστορίας προάγει την κρίση.

Το ερωτηματικό πάλι σημειώνεται στο τέλος μιας ευθείας ερωτηματικής πρότασης ή σε ρητορικές ερωτήσεις:
Γνωρίζεις μήπως πότε έλαβε κλήση να παρουσιαστεί στη μονάδα του;
Ποιος θα τολμούσε στη σημερινή οικονομική συγκυρία να προχωρήσει σε ένα μεγάλο επιχειρηματικό άνοιγμα στην Ελλάδα;

Εξάλλου, το θαυμαστικό συνοδεύει κατά κανόνα την προστακτική και την κλητική προσφώνηση ή χρησιμοποιείται είτε για να δοθεί έμφαση είτε για να δηλωθεί έκπληξη:
Βγες!
Μαρία!
Προτάσεις-προκλήσεις για μια αξέχαστη ρομαντική απόδραση!
Ο μεγάλος αυτός αθλητής αποχώρησε από την ενεργό δράση σε ηλικία 42 ετών!

Το σημείο στίξης που, χωρίς αμφιβολία, δημιουργεί τα σημαντικότερα προβλήματα και, αναπότρεπτα, κακοπαθαίνει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο είναι το κόμμα. Χωρίς υπερβολή, οι περισσότεροι άνθρωποι της πένας, η πλειονότητα όσων προσπορίζονται τα αναγκαία παράγοντας γραπτά έργα επιστημονικού/λογοτεχνικού περιεχομένου ή συντάσσοντας πάσης φύσεως άρθρα και κείμενα, βάζουν κόμμα εική και ως έτυχε, χωρίς συγκεκριμένο σκοπό ή σκεπτικό.

Σε πολλά κείμενα παρατηρείται το φαινόμενο της αλόγιστης χρήσης του κόμματος, της παρουσίας του εκεί όπου αυτό δεν είναι αναγκαίο, γεγονός που οδηγεί στη διάσπαση της ενότητας του νοήματος. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις το κόμμα απουσιάζει από τα σημεία εκείνα όπου η χρήση του θα διευκόλυνε τον αναγνώστη να αντιληφθεί πλήρως και εις βάθος το νόημα ενός κειμένου.

Τηρώντας βασικούς κανόνες και επιστρατεύοντας, όπως σε όλα τα γλωσσικά προβλήματα, την κοινή λογική, θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε στα άρθρα που ακολουθούν, με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο και εύληπτο λόγο, πού και πότε πρέπει (ή και δεν πρέπει) να κάνουμε χρήση του κόμματος στα κείμενά μας.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα Γλωσσικά... πάθη: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika