Όλοι + όσοι: ένα παζλ για δυνατούς λύτες

«Ευχαριστούμε όλους όσους συμμετείχαν στο πένθος μας», «Ευχαριστούμε θερμά όλους όσους συμπαραστάθηκαν στο βαρύ πένθος μας». Οι τυποποιημένες αυτές εκφράσεις, που διαβάζουμε καθημερινά στις εφημερίδες, στη στήλη των κοινωνικών, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό δείγμα των προβλημάτων που δημιουργεί η χρήση του λεκτικού συνόλου όλοι όσοι στους περισσότερους συντάκτες κειμένων.

Παραδείγματα λανθασμένης χρήσης του εν λόγω λεκτικού συνόλου αφθονούν στα κείμενα των εφημερίδων και των πλέον έγκυρων διαδικτυακών τόπων, πολλώ δε μάλλον σε ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές:

«Το ταχύρρυθμο επιμορφωτικό πρόγραμμα αφορά όλους όσους ασχολούνται εντατικά με παρεμφερή ζητήματα», «Μου ζήτησε τα ονόματα όλων όσων διαθέτουν τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται για τη θέση αυτήν», «Η δίωξη ασκήθηκε εναντίον όλων όσων προέβησαν σε παραβίαση του απορρήτου», «Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου ενθουσίασε όλους όσους επιθυμούν να μυηθούν στα μυστήρια της ζωής».

Σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις το όσων (γενική) και το όσους (αιτιατική) πρέπει να αντικατασταθεί από το όσοι (ονομαστική), μια και αποτελεί το υποκείμενο του ρήματος της αναφορικής πρότασης:

«Το ταχύρρυθμο επιμορφωτικό πρόγραμμα αφορά όλους όσοι ασχολούνται εντατικά με παρεμφερή ζητήματα», «Μου ζήτησε τα ονόματα όλων όσοι διαθέτουν τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται για τη θέση αυτήν», «Η δίωξη ασκήθηκε εναντίον όλων όσοι προέβησαν σε παραβίαση του απορρήτου», «Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου ενθουσίασε όλους όσοι επιθυμούν να μυηθούν στα μυστήρια της ζωής».

Ασφαλώς, όταν το όσους είναι το αντικείμενο του ρήματος της αναφορικής πρότασης, δεν τίθεται ζήτημα αλλαγής πτώσης (από αιτιατική σε ονομαστική), μια και καλώς βρίσκεται σε αιτιατική:

«Ο Δημήτρης κατάφερε τελικά να αλληλογραφήσει με όλους όσους εκτιμούσε πολύ», «Ο πρόεδρος του κόμματος απηύθυνε έκκληση σε όλους όσους θεωρούσε μετριοπαθείς και σώφρονες πολιτικούς».

Εάν, παρά τις ανωτέρω διευκρινίσεις, το λεκτικό σύνολο όλοι όσοι εξακολουθεί να προβληματίζει σε σημαντικό βαθμό όσους το χρησιμοποιούν σε διάφορα κείμενα ή και στον προφορικό λόγο, η μόνη ασφαλής «οδός διαφυγής» είναι η διαφορετική διατύπωση, η αλλαγή του τρόπου έκφρασης των σκέψεων ή των συναισθημάτων.

Ιδού τα σχετικά παραδείγματα:

«Το ταχύρρυθμο επιμορφωτικό πρόγραμμα αφορά όλους εκείνους που ασχολούνται εντατικά με παρεμφερή ζητήματα», «Μου ζήτησε τα ονόματα όλων εκείνων που διαθέτουν τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται για τη θέση αυτήν», «Η δίωξη ασκήθηκε εναντίον εκείνων που προέβησαν σε παραβίαση του απορρήτου», «Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου ενθουσίασε όσους επιθυμούν να μυηθούν στα μυστήρια της ζωής».

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα Γλωσσικά... πάθη: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika