Εξαιτίας και χάρη (χάρις) σε

Η Ελληνική, γλώσσα πλούσια σε εννοιολογικές αποχρώσεις, προσφέρει στον ομιλητή ή το συντάκτη ενός κειμένου τη δυνατότητα να διατυπώσει με πάρα πολλούς τρόπους τη σχέση αιτίου (αυτού που προκαλεί κάτι) και αιτιατού (του αποτελέσματος), τη λεγόμενη αιτιότητα.

Στο παρόν άρθρο θα αρκεστούμε στην εξέταση του ζεύγους εξαιτίας και χάρη (χάρις) σε, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που αδυνατούν να συλλάβουν τη μεταξύ τους διάκριση και, κατά συνέπεια, να αποφύγουν την παγίδα της λανθασμένης χρήσης τους.

Όταν επιθυμούμε να δηλώσουμε την αιτία δυσάρεστων γεγονότων, θλιβερών καταστάσεων ή ανεπιθύμητων εξελίξεων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πρόθεση εξαιτίας + γενική:

«Η συναυλία αναβλήθηκε εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών», «Εξαιτίας της αφηρημάδας σου ξέχασες το μάτι της κουζίνας αναμμένο», «Η φετινή σοδειά καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς εξαιτίας του παγετού», «Η ηλικιωμένη κυρία έχασε το φως της εξαιτίας ενός ανεύθυνου και ελλιπώς καταρτισμένου γιατρού», «Πριν από δύο περίπου δεκαετίες ο κίνδυνος της λειψυδρίας ήταν ορατός εξαιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας».

Όταν θέλουμε να δηλώσουμε το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή την αιτία ενός ευχάριστου γεγονότος, μιας θετικής εξέλιξης ή ενός επιθυμητού αποτελέσματος, μπορούμε να κάνουμε χρήση του λεκτικού συνόλου χάρη (χάρις) + σε:

«Χάρη στο πρόγραμμα υποτροφιών και οικονομικής ενίσχυσης που προσφέρει το κολέγιο, πολλοί νέοι άνθρωποι που δε διαθέτουν επαρκείς πόρους καταφέρνουν να σπουδάσουν», «Την ύστατη στιγμή ο οδηγός του λεωφορείου απέφυγε τον κίνδυνο χάρις στην ψυχραιμία που έδειξε», «Χάρις στην επιμονή του κατάφερε να αποσπάσει τη θετική απάντηση που επιθυμούσε», «Χάρη σε σένα μπόρεσα να ξεπεράσω πολλά εμπόδια και δυσκολίες», «Ο Παναθηναϊκός κατάφερε να θριαμβεύσει επί του αντιπάλου του χάρις στην άριστη καθοδήγηση των παικτών του από τον προπονητή τους, αλλά και χάρις στην εκπληκτική ατμόσφαιρα που δημιούργησαν οι οπαδοί της ομάδας καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα».

Βάσει των ανωτέρω, είναι εσφαλμένη η χρησιμοποίηση τού χάρη (χάρις) + σε όταν έχουμε την πρόθεση να δηλώσουμε τη βλάβη, τη ζημιά, την αρνητική επίδραση ή το δυσμενές επακόλουθο, όπως στα ακόλουθα παραδείγματα:

«Η κατάσταση του αρρώστου επιδεινώθηκε χάρη στη λανθασμένη διάγνωση της ασθένειάς του», «Η οικογένειά μου έχασε όλο το βιος της χάρις στη Μικρασιατική Καταστροφή», «Η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται συν τω χρόνω χάρη στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής», «Χάρις στη συμπεριφορά των συναδέλφων του εξωθήθηκε σε παραίτηση».

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

Δείτε περισσότερα Γλωσσικά... πάθη: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/glwssika