Μπορεί το μωρό μου να έχει παλινδρόμηση;
Το μωρό σας, όπως και πολλά άλλα μωρά, βγάζει γουλιές όταν πίνει το γάλα του. Εσείς ειδικά όταν πρόκειται για το πρώτο σας μωρό αναρωτιέστε αν θα πρέπει να ανησυχήσετε ή να θεωρήσετε τις γουλιές αυτές «φυσιολογικές». Πόσο μάλλον όταν ακούσετε ότι αυτό που εσείς έχετε συνηθίσει να ονομάζετε γουλιές, ο παιδίατρος που παρακολουθεί το μωρό σας το ονομάζει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση! Μη θορυβείστε, συγχέοντας την παλινδρόμηση που παρουσιάζεται στους ενηλίκους με αυτήν της βρεφικής ηλικίας, καθώς πρόκειται για ένα φαινόμενο που στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί σταδιακά από μόνο του μετά την ηλικία των 6 μηνών. Θα πρέπει, όμως, για καλό και για κακό, να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο ή ειδικότερα τον παιδογαστρεντερολόγο, που θα σας βοηθήσει να διερευνήσετε περαιτέρω το πρόβλημα όταν αυτό είναι πολύ έντονο (το μωρό κάνει συχνά μεγάλες «γουλιές») και επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μια συνήθης πάθηση
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρουσιάζουν μικροί και μεγάλοι, πολλές φορές την ημέρα, χωρίς να έχουν κάποιο παθολογικό πρόβλημα. Μάλιστα, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, ένας ενήλικος την παρουσιάζει μέχρι και 45 φορές την ημέρα και ένα μωρό μέχρι και 73 φορές. Η συχνότητα, λοιπόν, του φαινομένου στα μωρά είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλη ηλικία. Σχεδόν το 70% των βρεφών που κάνουν αναγωγές («γουλιές») τους πρώτους 4 μήνες της ζωής τους είναι υγιέστατα και μέχρι να φτάσουν στην ηλικία των 12-18 μηνών ξεπερνούν εντελώς το πρόβλημα.
Στη βρεφική ηλικία, ο σφιγκτήρας που χωρίζει τον οισοφάγο από το στομάχι δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς, με αποτέλεσμα να παραμένει χαλαρός και να επιτρέπει στα υγρά του στομάχου να ανεβαίνουν στον οισοφάγο και μετά στο στόμα, προκαλώντας έτσι αναγωγές («γουλιές»).
Αν το μωρό σας κάνει περισσότερες και μεγαλύτερες «γουλιές» από ό,τι συνήθως, ο παιδίατρος θα σας υποδείξει ορισμένους απλούς κανόνες στο τάισμά του, που αν τους ακολουθήσετε, το πιθανότερο είναι το μωρό σας να ξεπεράσει γρήγορα το πρόβλημα.
1. ΤαΪστε το με μέτρο: Μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών, το μωρό δεν έχει αναπτύξει το αίσθημα του κορεσμού και συνήθως είναι λαίμαργο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να του δίνετε συνέχεια πολύ γάλα· θυμηθείτε οτι το πεπτικό του σύστημα είναι ακόμη ανώριμο. Αντίθετα, θα πρέπει να του δίνετε να πίνει τόση ποσότητα γάλακτος όση χρειάζεται ανάλογα με την ηλικία του και πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Μια μέση ποσότητα γάλακτος που πρέπει να πίνει ένα μωρό μέχρι 6 μηνών είναι περίπου 20 ml ανά κιλό βάρους σώματος. Για παράδειγμα, αν ζυγίζει 6 κιλά, μπορεί να πίνει περίπου 120 ml γάλα σε κάθε γεύμα. Αυτό δεν σημαίνει, για παράδειγμα, ότι δεν μπορεί να πιει 150 ml. Όμως, η υπερβολικά μεγάλη ποσότητα γάλακτος μπορεί να «φουσκώσει» το στομάχι του και να του προκαλέσει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Επίσης, ανάμεσα στα γεύματα, θα πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον δυόμισι ώρες.
2. ΤαΪστε το με διαλείμματα: Μην το αφήνετε να πίνει το γάλα «μονορούφι», ιδιαίτερα αν είναι λαίμαργο. Όταν έχει πιει περίπου τη μισή ποσότητα, διακόψτε το τάισμα και κρατήστε το για λίγο (περίπου 5 -7 λεπτά) όρθιο στον ώμο σας, ώστε να κατέβει το γάλα στο στομάχι του και να αποβάλει με το ρέψιμο τον περιττό αέρα που έχει τυχόνκαταπιεί. Με αυτό τον τρόπο, το μωρό θα χωνέψει καλύτερα το γάλα και δεν θα έχει πολλές αναγωγές. Επίσης, όταν ολοκληρώσει το γεύμα του, μην το βάλετε αμέσως για ύπνο. Κρατήστε το και πάλι όρθιο στον ώμο σας, περίπου για 20-30 λεπτά, ώστε να «χωνέψει» καλά το γάλα.
3. Κοιμήστε το σωστά: Είναι προτιμότερο να κοιμάται γυρισμένο στο πλάι και μάλιστα με ελαφρώς ανασηκωμένο (περίπου κατά 30 μοίρες) το πάνω μέρος του κρεβατιού. Σε αυτή τη στάση, το μωρό σας θα κάνει λιγότερες αναγωγές.
Τα φάρμακα που συνιστούν οι παιδίατροι σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τα αντιόξινα. Αν, παρ’ όλα αυτά, το μωρό δεν παρουσιάσει βελτίωση -πράγμα σπάνιο-, θα πρέπει να το δει παιδογαστρεντερολόγος. Εκείνος, ανάλογα με το ιστορικό του μωρού και τα συμπτώματα που παρουσιάζει, θα αποφασίσει αν θα πρέπει να κάνει κάποιες ειδικές εξετάσεις, έτσι ώστε να αποκλείσει το ενδεχόμενο να πάσχει από γαστροοισοφαγική νόσο. Αν, λοιπόν, το κρίνει αναγκαίο, μπορεί να συστήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:
Μέτρηση του pH στον οισοφάγο: Τοποθετείται ένα καθετη-ράκι στη μύτη του παιδιού, που φτάνει μέχρι τον οισοφάγο και μετράει για 24 ώρες την οξύτητα του οισοφάγου. Αν διαπιστωθεί ότι η οξύτητά του ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια, αυτό σημαίνει ότι τα όξινα υγρά του στομάχου παλινδρομούν στον οισοφάγο και προκαλούν τα συμπτώματα στο μωρό.
Βαριούχος διάβαση του ανώτερου πεπτικού σωλήνα: Πρόκειται για ειδική ακτινογραφία που γίνεται αφού χορηγηθεί στο μωρό βάριο. Συνιστάται προκειμένου να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κάποιας ανατομικής ανωμαλίας στην περιοχή (διαφραγματοκήλη, στένωση του δωδεκαδακτύλου κ.ά.), που προκαλεί παλινδρόμηση.
Γαστροσκόπηση: Είναι ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει φλεγμονή στον οισοφάγο του μωρού, καθώς και το πόσο σοβαρή είναι αυτή. Επιπλέον, με την εξέταση υλικού από την περιοχή (βιοψία), διερευνάται το ενδεχόμενο η παλινδρόμηση να οφείλεται σε άλλα αίτια, όπως π.χ. μια τροφική αλλεργία.
1. Αν το μωρό σας αρχίσει να κάνει περισσότερες αναγωγές, εμετούς και επιπλέον δεν παίρνει το φυσιολογικό βάρος για την ηλικία του, ίσως πρέπει να πίνει άλλου είδους γάλα, το οποίο μόνο ο γιατρός σας μπορεί να σας το υποδείξει. Πρόκειται για γάλα στο οποίο έχει προστεθεί ένας πηκτικός παράγοντας, όπως αλεύρι από χαρούπι ή άμυλο καλαμποκιού. Έτσι, λόγω της πυκνής του σύστασης, το γάλα δεν θα ξαναγυρνά εύκολα προς τα πάνω. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν παρατηρείται βελτίωση σε όλα τα μωρά που το πίνουν.
2. Αν η κατάσταση του μωρού σας δεν βελτιωθεί ή αντίθετα χειροτερέψει, παρά το γεγονός ότι ακολουθήσατε όλες τις οδηγίες του γιατρού, τότε ενδέχεται να έχει αλλεργία στο αγελαδινό γάλα και να εκδηλώνει ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με αυτά της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Στην περίπτωση αυτή, ο γιατρός θα σας συμβουλεύσει να δώσετε δοκιμαστικά στο μωρό υποαλλεργικό γάλα περίπου για 2-3 εβδομάδες.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κ. Παναγιώτα Καφρίτσα, παιδογαστρεντερολόγο, διευθύντρια του Παιδογαστρεντερολογικού Τμήματος της «Ευρωκλινικής Παίδων» Αθηνών.
Στη σπάνια περίπτωση που όλα τα μέτρα που έχουμε ήδη αναφέρει δεν αποδώσουν και παρατηρήσετε ότι το μωρό σας εμφανίζει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα, επισκεφτείτε αμέσως τον παιδίατρο.
1. Κάνει συχνά εμετούς, πράσινους ή καφέ.
2. Νιώθει δυσφορία ή πόνο όταν καταπίνει.
3. Χάνει βάρος ή παίρνει βάρος δύσκολα.
4. Βήχει ή δυσκολεύεται να αναπνεύσει κατά τη διάρκεια του γεύματος ή μετά από αυτό.
5. Είναι νευρικό, έχει έντονους κολικούς και ανήσυχο ύπνο.
6. Το χρώμα του δεν είναι ροδαλό, αλλά ωχρό.