Κατανόηση και αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού

Συντάκτης: Μαρία Μεραμβελιωτάκη-Simon(Ψυχολόγος - σύμβουλος & NLP Practitioner)

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι εξαιρετικά τρομακτικές για το άτομο που τις βιώνει. Μοιάζουν σα να έρχονται από το πουθενά, απροειδοποίητα, κάνοντας το άτομο να αισθάνεται αδύναμο μπροστά σ’αυτό που του συμβαίνει. Συχνά, εάν βιώνετε μια κρίση  πανικού, μπορεί να σκέφτεστε ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί, ότι θα χάσετε τον έλεγχο ή ότι θα κινδυνέψει η ζωή σας. Η κρίση πανικού είναι μια υπερβολική αντίδραση του σώματος στο φόβο ή το στρες. Όταν λοιπόν το ανθρώπινο σώμα αντιμετωπίζει μια κατάσταση την οποία αντιλαμβάνεται ως επικίνδυνη , ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο, παράγοντας  αδρεναλίνη.
Η αδρεναλίνη έχει τα ακόλουθα συμπτώματα στο σώμα:
Οι μύες σφίγγουν με ένταση. Η αναπνοή γίνεται γρηγορότερη έτσι ώστε το σώμα να λάβει περισσότερο οξυγόνο το οποίο θα χρησιμοποιήσουν οι μύες για να μετατρέψουν τη γλυκόζη σε ενέργεια. Η καρδιά χτυπάει με περισσότερη ένταση για να μεταφέρει το αίμα όπου χρειάζεται. Η πέψη επιβραδύνεται και οι σαλιογόνοι αδένες στεγνώνουν προκαλώντας την αίσθηση ότι το στόμα είναι στεγνό. Όλες οι αισθήσεις είναι σε εγρήγορση. Αυξάνεται η εφίδρωση. Αυτές οι αντιδράσεις συμβάινουν μέσα σε δευτερόλεπτα είτε λόγω στρες είτε λόγω υπερβολικού ενθουσιασμού(όπως κατά τη διάρκεια επικίνδυνων σπορ).

Η αδρεναλίνη επηρεάζει το σώμα με τέτοιο τρόπο ώστε να αρχίζουν κάποιες σωματικές και συναισθηματικές αντιδράσεις που εκδηλώνονται στο άτομο κατά τη διάρκεια της κρίσης πανικού.
Γρήγορη αναπνοή/δύσπνοιαΤαχυκαρδία/αίσθημα παλμών/Σφίξιμο στο στήθος/Θολή όραση/Μούδιασμα σε όλο το σώμα/Ζαλάδα/Εφίδρωση Αίσθηση ζέστης/έξαψης/Ναυτία και άλλα γαστρεντερικά ενοχλήματα/Αίσθημα τρόμου/Μυική τάση/Τάση λιποθυμίας/Αποπροσωποίηση και αποπραγματοποίηση.

Κατά την αποπροσωποίηση, το άτομο νιώθει ότι ο εαυτός του δεν είναι πραγματικός και μπορεί να αισθάνεται ότι παρατηρεί τον εαυτό του «απ’έξω» ή οτι είναι αποκομμένος από το σώμα του.  Στην αποπραγματοποίηση το άτομο αντιλαμβάνεται τον εξωτερικό κόσμο ως μη πραγματικό ή περίεργο.
Οι κρίσεις πανικού έρχονται γρήγορα και τα συμπτώματα κορυφώνονται συνήθως μέσα σε 10 λεπτά. Οι περισσότερες κρίσεις διαρκούν 5 με 20 λεπτά.
Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, ίσως να αισθάνεστε ότι επίκειται κάποιο καταστροφικό γεγονός ή οτι θα χάσετε τον έλεγχο και θα κινδυνεύσει η ζωή σας. Είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε ότι όσο άσχημα κι αν αισθάνεστε, αυτό είναι απίθανο να συμβεί. Τα σωματικά συμπτώματα , όπως η δύσπνοια , είναι απλά μέρος του πανικού που βιώνετε. Εάν χρειάζεστε κάποια επιβεβαίωση , καλό θα ήταν να επισκεφτείτε το γιατρό σας για να αποκλείσετε σωματικές αιτίες για τα συμπτώματα σας.
Οι κρίσεις πανικού συχνά συνδέονται με αγοραφοβία. Αυτό συμβαίνει γιατί μπορεί να αρχίσετε να συνδέετε συγκεκριμένα μέρη και καταστάσεις με τις κρίσεις αυτές. Προσπαθώντας λοιπόν να αποφύγετε την επόμενη κρίση πανικού, ίσως να αποφεύγετε μέρη όπου είχατε βιώσει μια κρίση στο παρελθόν ή μέρη που νομίζετε οτι η διαφυγή θα είναι δύσκολη. Η συμπεριφορά αυτή όμως μπορεί να οδηγήσει σε αγοραφοβία ή κοινωνική φοβία και να περιορίσει σημαντικά τις δραστηριότητες σας.
Επίσης μπορεί να αισθάνεστε ότι οι κρίσεις περιορίζουν τις δραστηριότητες σας ή ότι έχετε χάσει τον έλεγχο τους. Στην περίπτωση αυτή, ίσως να επηρεαστεί η αυτοεκτίμηση  σας και η δυνατότητα σας να απολαύσετε τις χαρές της ζωής. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να επηρεαστεί και η ψυχική σας διάθεση με αρνητικό τρόπο.
Μα γιατί συμβαίνει σε μένα;

Που οφείλεται; Κατ’αρχάς, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται πολύ συχνά στο γενικό πληθυσμό. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 1,5% του πληθυσμού μπορεί να παρουσιάσει κρίσεις πανικού και συχνότερα οι γυναίκες. Υπάρχουν διαφορετικές θεωρίες για το που μπορεί να οφείλεται οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι οι εξής: Επιρροές από την τρόπο που μεγαλώσατε Κάποια γεγονότα που συνέβησαν ενώ ήσασταν ακόμα παιδί, ο τρόπος που μεγαλώσατε και μάθατε να σκέφτεστε, μπορεί να σας έκανε να είστε επιρρεπείς στις κρίσεις πανικού.
Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας Αν θυμάστε τον εαυτό σας να είναι πάντα αγχώδης, τότε είναι πιο πιθανό να έχετε κρίσεις πανικού. Κάποιες φορές, άνθρωποι που είναι υπερβολικά κριτικοί με τον εαυτό τους αλλά προσπαθούν διαρκώς για την αποδοχή των άλλων, τείνουν να έχουν κρίσεις πανικού.
Σημαντικά γεγονότα στη ζωή Εάν βρίσκεστε σε ένα σημαντικό μεταβατικό στάδιο στη ζωή σας ή εάν περάσετε πρόσφατα κάποια κρίση όπως διαζύγιο, απώλεια της εργασίας σας, θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, είναι πιθανό να επηρεαστείτε ανάλογα και να παρουσιάσετε κρίσεις πανικού.
Ιατρικές αιτίες Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι μπορεί να υπάρχουν αρκετές ιατρικές αιτίες που θα μπορούσαν να προκαλούν ή να συμβάλλουν στη διαμόρφωση των κρίσεων.
Οι κυριότερες από αυτές είναι:
ΥπογλυκαιμίαΥπερβολικά γρήγορη και ρηχή αναπνοή. Όταν αγχώνεστε, η αναπνοή γίνεται πιο γρήγορη έτσι ώστε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του σώματος για οξυγόνο.Σαν αποτέλεσμα, εκπνέετε περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα πανικού.Κάποια αντικαταθλιπτικά φάρμακα και ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό κατανάλωσης τους.Η καφείνη, το κάπνισμα, το αλκοόλ και κάποιες παράνομες ουσίεςΠώς μπορώ να τις αντιμετωπίσω;
Προσπαθείστε να κατανοήσετε τι προκάλεσε την κρίση πανικού. Που βρισκόσασταν;Τι ακριβώς έγινε;Τι σκέψεις σας πέρασαν από το μυαλό; Δείτε εάν υπάρχουν συγκεκριμένες σκέψεις που προκαλούν τον πανικό.Αποδεχτείτε αυτό που συμβαίνει. Μην προσπαθείτε να τις διώξετε και μην είστε επικριτικοί στον εαυτό σας επειδή την βιώνετε. Πολλοί ειδικοί πλέον συμφωνούν ότι όσο περισσότερο εναντιώνεστε σε αυτό που συμβαίνει, τόσο μεγαλώνει ο φόβος. Θυμηθείτε ότι μια κρίση πανικού είναι σίγουρα δυσάρεστη αλλά δεν κινδυνεύετε από αυτήν.Ρυθμίστε την αναπνοή σας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η αναπνοή γίνεται ρηχή και γρήγορη. Δοκιμάστε να αναπνεύσετε βαθύτερα και να επιβραδύνετε ελαφρώς τον ρυθμό της.Αποφύγετε ουσίες που αυξάνουν το άγχος όπως καφείνη, τσιγάρα, αλκοόλ καθώς και τα πολλά γλυκά.Αν τα συμπτώματα σας επιμένουν δοκιμάστε να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού ψυχοθεραπευτή. Η πρόγνωση για τη θεραπεία είναι καλή και οι περισσότεροι πάσχοντες ξεπερνούν το πρόβλημα.

Πηγή: https://www.healthierworld.gr/portal/cc7146d26842552e/97d59bbb0fa57e38/671544a6c6eea1da.html