Work burnout: Τι προκαλεί επαγγελματική εξουθένωση και πώς να την αντιμετωπίσουμε;

Φανταστείτε το εξής: κάθεστε στο γραφείο σας, με τα μάτια σας γουρλωμένα, καθώς ο καφές σας κρυώνει και η λίστα με τις δουλειές σας μεγαλώνει πιο γρήγορα από τη θέλησή σας να ζήσετε. Σας θυμίζει κάτι; Καλώς ήρθατε στο όχι και τόσο αποκλειστικό κλαμπ της επαγγελματικής εξουθένωσης - ένα κλαμπ στο οποίο κανείς δεν θέλει να ενταχθεί, αλλά που εκατομμύρια άνθρωποι είναι ακούσια μέλη του. Για την ακρίβεια στην Ευρώπη, πάνω από το 50 τοις εκατό των εργαζομένων, σύμφωνα με έρευνα της statista του 2022, εμφανίζουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης, ενώ στην Αμερική το ποσοστό αγγίζει το 52 τοις εκατό, καθιστώντας το work burnout ένα παγκόσμιο σύνδρομο.

Η εργασιακή εξουθένωση ωστόσο, δεν περιλαμβάνει απλώς ένα αίσθημα λίγης κούρασης ή ένα δραματικό αναστεναγμό κατά τη διάρκεια των συναντήσεων Zoom. Είναι μια πλήρως ανεπτυγμένη πάθηση που μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην υγεία των εργαζομένων και το πρώτο της στάδιο είναι γνωστό ως συναισθηματική εξάντληση. Σκεφτείτε το σαν μια συναισθηματική χρεοκοπία, μόνο που αντί να εξαντλείτε τις πιστωτικές σας κάρτες, εξαντλείτε τα νοητικά και συναισθηματικά σας αποθέματα.

Τι είναι η εργασιακή εξουθένωση;

Η επαγγελματική εξουθένωση ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως ένα σύνδρομο που προκύπτει από «χρόνιο εργασιακό στρες που δεν έχει αντιμετωπιστεί με επιτυχία». Χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές διαστάσεις:

Εξάντληση: Αίσθημα εξάντλησης ενέργειας ή συναισθηματικής εξάντλησης.
Κυνισμό: Ανάπτυξη αρνητικής ή αποστασιοποιημένης στάσης απέναντι στη δουλειά ή τις εργασιακές ευθύνες.
Αναποτελεσματικότητα: Η εμπειρία μειωμένης επαγγελματικής παραγωγικότητας και ικανότητας.

Σε αντίθεση με τη συνηθισμένη κούραση, η επαγγελματική εξουθένωση είναι πιο έντονη και επίμονη. Επηρεάζει τη συνολική ευημερία του ατόμου και μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.

Η συναισθηματική εξάντληση θεωρείται συχνά ως το κεντρικό συστατικό της επαγγελματικής εξουθένωσης. Εκδηλώνεται ως ένα βαθύ αίσθημα κόπωσης που υπερβαίνει τη σωματική κούραση - περιλαμβάνει συναισθηματική εξάντληση και απώλεια κινήτρων. Οι άνθρωποι που βιώνουν συναισθηματική εξάντληση μπορεί να αισθάνονται συγκλονισμένοι, ανίσχυροι ή παγιδευμένοι στον εργασιακό τους ρόλο.

Αυτή η κατάσταση μπορεί να κάνει ακόμη και τα καθήκοντα ρουτίνας να φαίνονται ανυπέρβλητα. Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν:

Χρόνια κόπωση: Αίσθημα εξάντλησης και αδυναμίας επαναφόρτισης, ανεξάρτητα από το πόσο ξεκουράζονται.
Αποσύνδεση: Αύξηση της συναισθηματικής απόστασης από συναδέλφους και αγαπημένα πρόσωπα, που οδηγεί σε απομόνωση.
Ευερεθιστότητα και απογοήτευση: Αντιδρά έντονα σε μικρές αναποδιές ή προκλήσεις.
Έλλειψη συγκέντρωσης: Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να λάβει αποφάσεις λόγω μιας συνεχούς κατάστασης εξάντλησης.
Διαταραχές του ύπνου: Εμπειρία αϋπνίας ή κακής ποιότητας ύπνου παρά το γεγονός ότι είστε εξαιρετικά κουρασμένοι.

Γιατί είμαστε όλοι τόσο εξαντλημένοι;

Η πραγματικότητα είναι ότι η επαγγελματική εξουθένωση είναι ένα ομαδικό γεγονός, όχι μια αποκλειστική εμπειρία που προορίζεται για τον αγχωμένο CEO ή τον αρχάριο που εργάζεται μέχρι αργά το βράδυ. Πρόκειται για ένα ευρέως διαδεδομένο ζήτημα που τροφοδοτείται από ένα μείγμα δυναμικών στο χώρο εργασίας, προσωπικών προσδοκιών και της εμμονής της κοινωνίας με την παραγωγικότητα.

Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η αμείλικτη πίεση του υπερβολικού φόρτου εργασίας που εξαντλεί τους εργαζόμενους. Αυτό συνδυάζεται με τη σύγχρονη νοοτροπία του «always-on», όπου τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι κλήσεις και οι εργασίες ακολουθούν τους ανθρώπους στο σπίτι, θολώνοντας τα όρια μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου. Η πανδημία ενίσχυσε περαιτέρω αυτό το φαινόμενο, καθώς η απομακρυσμένη εργασία συγχώνευσε το χώρο εργασίας και το χώρο διαβίωσης, αφήνοντας τους ανθρώπους χωρίς έναν διακόπτη απενεργοποίησης και καθιστώντας την επαγγελματική εξουθένωση σχεδόν αναπόφευκτο αποτέλεσμα.

Προσθέτοντας λάδι στη φωτιά, οι τοξικές εργασιακές κουλτούρες και η έλλειψη ελέγχου των εργασιακών ρόλων συμβάλλουν σε αισθήματα αδυναμίας και απογοήτευσης. Οι εργαζόμενοι συχνά βρίσκονται σε περιβάλλοντα όπου η αναγνώριση είναι λιγοστή και ο ανταγωνισμός έχει προτεραιότητα έναντι της συνεργασίας, γεγονός που μειώνει το ηθικό και τα κίνητρα.

Ο πραγματικός ένοχος: Οι προσδοκίες της κοινωνίας

Η επαγγελματική εξουθένωση όμως δεν οφείλεται μόνο στο αφεντικό σας ή στο φόρτο εργασίας σας. Είναι και η κοινωνία που σας κοιτάει με μισό μάτι επειδή ξεκουράζεστε. Ο ιδανικός εργαζόμενος παρουσιάζεται συχνά ως ακούραστος, πάντα προσιτός και κατά κάποιο τρόπο ενθουσιασμένος που βρίσκεται σε ετοιμότητα. Αν δεν «ζείτε για την εργασία», σας κάνουν να αισθάνεστε ότι αποτυγχάνετε. Αυτό το ανέφικτο πρότυπο είναι αυτό που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσει η επαγγελματική εξουθένωση.

Η ψηφιακή εποχή συμβάλλει σημαντικά εδώ. Με τις ειδοποιήσεις να χτυπάνε όλες τις ώρες και την απομακρυσμένη εργασία να θολώνει τα όρια μεταξύ «on» και «off», είναι πιο εύκολο από ποτέ να υπερβάλλεις. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια κρίσεων ή οικονομικής ύφεσης, οι εταιρείες ενδέχεται να μειώσουν το προσωπικό, αυξάνοντας παράλληλα τις προσδοκίες για τους εναπομείναντες εργαζόμενους. Συγχαρητήρια! Τώρα κάνετε τη δουλειά τριών ατόμων, αλλά πληρώνεστε ως ένας.

Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη συναισθηματική εξάντληση;

Η αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ένα παιχνίδι δύο παικτών, όπου τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες πρέπει να πατούν εναλλάξ το κουμπί επαναφοράς.

Για τους εργαζόμενους:

Βάλτε όρια: Αντιμετωπίστε τις ώρες εργασίας σας σαν τους απαράβατους κανόνες του The Purge - όταν τελειώσουν, τελείωσαν.
Μιλήστε γι' αυτό: Βρείτε κάποιον που θα σας ακούσει χωρίς απλώς να σας πει να «πάρετε μια βαθιά ανάσα».
Self-Care: Είτε πρόκειται για γιόγκα, πυγμαχία ή επιθετικό ψήσιμο μπισκότων, κάντε κάτι που σας γεμίζει συναισθηματικά.
Διαχωρίστε τις εργασίες: Αντιμετωπίστε τη δουλειά σιγά-σιγά, γιατί αν τα αντιμετωπίσετε όλα μαζί, θα καταλήξετε να κλαίτε στο μπάνιο.

Για τους εργοδότες:

Ενθαρρύνετε την ισορροπία: Κανενός οι καλύτερες ιδέες δεν έρχονται απαντώντας σε emails τα μεσάνυχτα.
Ανοιχτές συζητήσεις: Δημιουργήστε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά και να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους.
Ανταμείψτε την προσπάθεια: Ακόμα και ένα απλό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τίτλο «Πολύ καλή δουλειά» μπορεί να κάνει θαύματα.

Πηγή: protothema.gr

Δείτε περισσότερα Ενδιαφέροντα άρθρα: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/endiaferonta-arthra/psychologia