Η Ελληνική Επανάσταση μέσα από την Τέχνη και τη Λογοτεχνία της Ευρώπης

Πολύ πριν την Ελληνική Επανάσταση, η ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ήταν ήδη μόδα για τις εικαστικές τέχνες, το θέατρο και την αρχιτεκτονική. Στην αρχή της Επανάστασης ωστόσο, άρχισε να παίρνει άλλη μορφή η αρχαιολατρεία των Eυρωπαίων και μετετράπη σε έμπρακτη συμπαράσταση υπέρ του ελληνικού Αγώνα.

Σημαντικό ρόλο στη διάδοση του φιλελληνικού κινήματος στο εξωτερικό στην αρχή της Επανάστασης έπαιξε ο Πέτρος Ηπίτης, εθναπόστολος, Φιλικός και προσωπικός γιατρός του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο Ηπίτης θεωρήθηκε το κατάλληλο πρόσωπο, για να καλλιεργήσει στο εξωτερικό την ηθική και υλική συμπαράσταση στον Αγώνα. Οι καταγεγραμμένοι φιλέλληνες ανέρχονται στους 940 και ένας στους τρεις σκοτώθηκε σε μάχη ή πέθανε από κακουχίες ή τραυματισμούς.

Η τέχνη και η λογοτεχνία ήταν ένας βασικός άξονας ευαισθητοποίησης των Eυρωπαίων, με δημοφιλείς καλλιτέχνες, όπως ο λόρδος Μπάιρον, να υμνούν την αδούλωτη ψυχή και την παλικαριά των Ελλήνων. Στο Child Harold, ο λόρδος Μπάιρον αναφέρει πως «Πέντε χιλιάδες Σουλιώτες, ανάμεσα από τα βράχια και το κάστρο πάνω στο Σούλι, αντιστάθηκαν σε 30.000 Αλβανούς για 18 ολόκληρα χρόνια. Το φρούριο τελικά πάρθηκε από δωροδοκία… Σε αυτόν τον αγώνα κατορθώθηκαν ηρωικές πράξεις, αντάξιες των καλύτερων ημερών της Ελλάδας».

Οι στίχοι του λόρδου Μπάιρον παρουσίαζαν μία ειδυλλιακή εικόνα φυσικής ομορφιάς, μαγευτικά τοπία της Ηπείρου και τόνιζαν την άμεση σύνδεση των σύγχρονων Ελλήνων με το ένδοξο παρελθόν τους.

Στη Γ΄ Ραψωδία του Δον Ζουάν που έγραψε στις ακτές του Σουλίου, αναφέρει:

«Πάνω στους βράχους του Σουλίου και επά στης Πάργας την ακτή
Ζούν ακόμα απόγονοι, από μια τέτοια μεγάλη φυλή,
που μόνο μανάδες Δώριδες έχουν γεννήσει
και ίσως εκεί κάποιος σπόρος έχει βλαστήσει
που πάει ίσια στο αίμα των απογόνων του Ηρακλή».

Κι ενώ η αρχαία ιστορία εξάπτει τη φαντασία, οι σφαγές της Χίου και η καταστροφή των Ψαρών, όπως και η δραματική πολιορκία του Μεσολογγίου αλλά και η προσφυγιά προκαλούν την συμπόνια. Αυτός ο πόλεμος, ήταν κατά την έκφραση της εποχής, η μάχι του πολιτισμού απέναντι στους βαρβάρους, ένας θρησκευτικός πόλεμος που άγγιζε την καρδιά της χριστιανικής Ευρώπης, κάτι που ενισχύθηκε με τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Έ και όλης της Ιεράς Συνόδου.

Στο Σαλόνι του 1824 στο Παρίσι, παρουσιάστηκε «Η σφαγή της Χίου» από τον Ντελακρουά, ζωγράφο που εμπνεύστηκε από ιστορικά γεγονόττα όπως η ελληνική και η γαλλική επανάσταση. Ο πίνακας αγοράστηκε από τη Γαλλική κυβέρνηση για 6000 φράγκα και σόκαρε με την ωμότητα και τη φρίκη των τουρκικών σφαγών που απεικονίστηκαν.

Η Έξοδος του Μεσολογγίου ήταν ο επόμενος πίνακας του Ντελακρουά που προκάλεσε αίσθηση στο γαλλική κοινή γνώμη. Η Ελλάδα προσωποποιημένη ως γυναικεία μορφή, περπατά στα ερείπια του Μεσολογγίου. Η τραγική εξέλιξη της Εξόδου, σε συνδυασμό με τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον στην ίδια πόλη, δύο χρόνια πριν, αφύπνισαν σε σημαντικό βαθμό τους συμμάχους.

Ένας ακόμη διάσημος πίνακας για την Έξοδο του Μεσολογγίου είναι «Η αυτοθυσία της μάνας» από τον επίσης Γάλλο ζωγράφος, Εμίλ ντε Λανσάκ.

Ο φιλελληνισμός ήταν πάνω από όλα ένα ευρύ λαϊκό κίνημα που συγκινούσε το ίδιο όλες τις τάξεις της Ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ανάμεσα τους και άνθρωποι του πνεύματος έγραψαν υποστηρικτικά για την Ελλάδα όπως ο ρομαντικός Γάλλος ποιητής Αλφόνσος Λαμαρτίνος ( 1790 -1869), ο Βίκτωρ Ουγκό κ.α. Ο τελευταίος, εκπρόσωπος του γαλλικού ρομαντισμού σε ποιήματα εμπνευσμένα από την Επανάσταση όπως «Το Ελληνόπουλο» του 1828, γράφει:

«Τούρκοι διάβηκαν. Χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα.
Η Χίο, το ολόμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα…».

Και η ερώτηση του ξένου προς το μοναδικό μαραζωμένο παιδί που βρήκε μόνο του μετά την καταστροφή:

«Σαν τι μπορούσε να σου διώξει τάχα το μαράζι;Διαβάτη μου, κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι,
βόλια, μπαρούτη θέλω, να!». Και έτσι τελειώνει το ποίημα ο Ουγκό, προτρέποντας με αυτόν τον τρόπο τον Γάλλο αναγνώστη να βοηθήσει αυτό το παιδί!

Στο ίδιο κλίμα και ο Γαλλο-Ολλανδός ζωγράφος Άρι Σέφερ, που στον πίνακα «Ελληνόπουλο υπερασπίζεται τον πληγωμένο πατέρα του», δείχνει τον ετοιμοθάνατο πατέρα να πολεμά ως την τελευταία στιγμή και τον νεαρό γιο να συνεχίζει τον αγώνα.

Ο Τζοακίνο Ροσσίνι συνθέτει μια όπερα με θέμα την πολιορκία της Κορίνθου που παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο Παρίσι στις 9 Οκτωβρίου του 1826 στα γαλλικά. Οι Γάλλοι υμνούν την ναυμαχία του Ναβαρίνου! Την Ελληνική Επανάσταση θα την τραγουδήσουν αργότερα ως όπερα με τα έργα του Παύλου Καρρέρ (“Μάρκος Μπότσαρης”, “Δέσπω η Ηρωίς του Σουλίου¨και “Κυρά Φροσύνη και ο Αλή Πασάς”…)

Το 1827 ο βασιλιάς της Βαυαρίας, πατέρας του όθωνα που αργότερα θα γίνει βασιλιάς, στέλνει στην Ελλάδα τον ζωγράφο Πέτερ Φον Ες (Peter Von Hess) για να απεικονίσει ηρωες και σκηνές της Ελληνικής Επανάστασης.

Ομοίως στη Ρωσία ο Πούσκιν με τα ποιήματα του ύμνησε τον Ελληνικό αγώνα όπως στο «Πίστη Γραικιά μην την θρηνείς! Έχει σαν ήρωας πέσει», αλλά και το ποίημα του μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας «Εμπρός Ελλάδα, σήκω!».

Πηγή: ipolizei.gr

Δείτε περισσότερα "Ελλάδα 1821-2021": https://eduadvisor.gr/arthra/ellada-1821-2021