Τα σχολικά βιβλία περνούν στην ψηφιακή εποχή – Στα θρανία με podcast και e-παιχνίδια
Τα podcasts και τα ψηφιακά παιχνίδια μπαίνουν στα ελληνικά σχολεία. Και όχι μόνον. Ο κώδικας γρήγορης απόκρισης –Quick Responce Code– που μας επιτρέπει την πρόσβαση στις ψηφιακές εφαρμογές, μπαίνει στα νέα σχολικά βιβλία που θα συγγραφούν. Μέσω της σάρωσής του οι μαθητές θα κατευθύνονται σε συμπληρωματικό ψηφιακό υλικό για ένα θέμα. Εκτιμάται πως σε ένα μέσο βιβλίο 150 σελίδων θα υπάρχουν 80 παραπομπές, καθώς έχει δοθεί οδηγία να υπάρχει μία παραπομπή σε ψηφιακό υλικό ανά δύο σελίδες. Συγκεκριμένα, το αμέσως προσεχές διάστημα θα δημοσιοποιηθεί η προκήρυξη για τα νέα βιβλία που θα συγγραφούν με βάση τα 166 νέα προγράμματα σπουδών –123 που εκπονήθηκαν εκ νέου και 43 επικαιροποιημένα– για το νηπιαγωγείο, το δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο της γενικής εκπαίδευσης.
Κάθε βιβλίο θα διασυνδέεται με συμπληρωματικό ψηφιακό υλικό, το οποίο θα εμπλουτίζει το περιεχόμενό του με συγκεκριμένους μαθησιακούς πόρους, που θα αντιστοιχούν σε σημεία του κυρίως περιεχομένου ή των δραστηριοτήτων του για τους μαθητές. Το συμπληρωματικό αυτό υλικό μπορεί να περιλαμβάνει εικόνες, κείμενα, αρχεία ήχου, βίντεο, podcast/broadcast, παρουσιάσεις, χάρτες, 3D χάρτες, παρτιτούρες, προσομοιώσεις, οπτικοποιήσεις, πειράματα, επιδείξεις, μοντελοποιήσεις, στατικές και δυναμικές αναπαραστάσεις δεδομένων, εκπαιδευτικά παιχνίδια, δραστηριότητες πρακτικής και εξάσκησης, ασκήσεις, τρισδιάστατες εικονικές περιηγήσεις, εικονικά αντικείμενα επαυξημένης πραγματικότητας, ανοιχτές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, εφαρμογές λογισμικού, ιστοσελίδες με εκπαιδευτικό περιεχόμενο που εξυπηρετεί συγκεκριμένο διδακτικό/μαθησιακό στόχο κ.ά.
Ειδικά, θα υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μαθησιακού αντικειμένου. Για παράδειγμα, θα υπάρχουν φωτογραφίες, σκίτσα, συλλογές εικόνων, απεικονίσεις έργων τέχνης (π.χ. πίνακα, αγάλματος). Επίσης, θα υπάρχουν QR που θα παραπέμπουν σε αρχεία ήχου, όπως ο ήχος κάποιου μουσικού οργάνου, ένα απόσπασμα μουσικού έργου, μιας αφήγησης ή συνέντευξης, ένας διάλογος κ.λπ., καθώς και αρχεία βίντεo, όπως βίντεο παρουσίασης κάποιου φαινομένου ή πειράματος, βίντεο οπτικής αναπαράστασης οδηγιών, απόσπασμα από μια συνέντευξη ή διάλεξη. Θα υπάρχουν επίσης αντικείμενα τρισδιάστατης μορφής, που δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να τα δουν στερεοσκοπικά ή τρισδιάστατα εξομοιωμένο, αντικείμενα εικονικής πραγματικότητας που δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη να αλληλεπιδράσει με αυτό σε πραγματικό χρόνο για την απεικόνιση ή τη μετακίνησή του. Στην κατηγορία αυτήν εντάσσονται 3d designs, 3d drawings, 3d shapes κ.λπ.
Μέσα στις δυνατότητες που θα προσφέρει ο συνδυασμός του εντύπου με τις νέες τεχνολογίες, με βάση πάντα τα νέα προγράμματα σπουδών, είναι ότι οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση σε παιχνίδια που θα εξυπηρετούν εκπαιδευτικούς στόχους. Στα εκπαιδευτικά παιχνίδια περιλαμβάνονται ολοκληρωμένα περιβάλλοντα, όπως παιχνίδια προσομοιώσεων (game-based simulations), επιστημονικά παιχνίδια (epistemicgames) καθώς και δραστηριότητες με παιγνιώδη χαρακτήρα, όπως παζλ και παιχνίδια μνήμης. Μέσω του QR οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση σε εφαρμογές και εργαλεία όπως μία εφαρμογή λογισμικού που προσομοιώνει ή/και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διδακτικό εργαλείο, όπως μικροσκόπια, τηλεσκόπια, υπολογιστές τσέπης μαθηματικών υπολογισμών κ.ά.
Σημαντικό κρίνεται ότι οι μαθητές μέσω του συμπληρωματικού υλικού θα μαθαίνουν πώς να αξιοποιούν τα βιβλία, καθώς και άλλες πηγές. «Οι μαθητές οικοδομούν νέα γνώση με διαδικασία διερεύνησης μέσω καθοδηγούμενης ανακάλυψης. Κάνουν εικασίες, διατυπώνουν και ελέγχουν υποθέσεις, λύνουν προβλήματα, κάνουν πειράματα, επικεντρώνονται σε διαδικασίες ανακάλυψης – εξήγησης, αποκτούν μεταγνωστικές δεξιότητες. Δίνεται έμφαση στην έρευνα, στον πειραματισμό, στην ανακάλυψη και στην αμφισβήτηση», λέει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, περιγράφοντας τα νέα εκπαιδευτικά εγχειρίδια που έχουν στόχο να συναρπάσουν μικρούς και μεγάλους.
Ενεργός εμπλοκή των μαθητών
Ο μαθητής διδάσκεται ή μαθαίνει; Επί δεκαετίες η διδασκαλία από την έδρα, χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους μαθητές που οδηγεί στην αποστήθιση, στοιχειώνει το ελληνικό σχολείο και η ανατροπή της αποτελεί στόχο των ηγεσιών υπουργείου Παιδείας. Το ίδιο επιχειρεί και το φιλόδοξο πρόγραμμα της νυν ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας μέσω των νέων προγραμμάτων σπουδών που κατήρτισε το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). «Υπάρχει μία μετάθεση από τη διδακτέα ύλη στο περιεχόμενο, από το teaching στο learning για τους μαθητές», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», η κ. Πολυξένη Μπίλλα, Σύμβουλος Α΄ στο Ινστιτούτο.
«Σκοπός είναι να καταρτισθούν προγράμματα μαθητοκεντρικά, λειτουργικά και ανοικτά στην ανάδειξη διαχρονικών αξιών, τα οποία ενεργοποιούν τους μαθητές, έτσι ώστε να βιώσουν με αυθεντικό τρόπο την παιδική και εφηβική ζωή τους. Να καταστούν, εντέλει, δημιουργικοί άνθρωποι και συνειδητοί πολίτες του τόπου τους, του έθνους τους, της Ευρώπης και της οικουμένης», ανέφερε το ΙΕΠ προς τις ομάδες που ανέλαβαν και ολοκλήρωσαν την κατάρτιση των νέων προγραμμάτων σπουδών, τα οποία εφαρμόζονται ήδη πειραματικά σε σχολεία της χώρας. «Υπάρχει άλλη φιλοσοφία στη μελέτη», λέει η κ. Μπίλλα. «Αυτό που θα διδάσκεται τώρα θα είναι το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών. Σήμερα το ελληνικό σχολείο είναι “βιδωμένο” γύρω από το ένα και μοναδικό βιβλίο», τονίζει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπ. Παιδείας.
Αυτό θα αλλάξει και με την εισαγωγή του πολλαπλού βιβλίου. Δηλαδή για κάθε πρόγραμμα σπουδών το ΙΕΠ θα εγκρίνει πάνω από ένα βιβλίο. Από αυτά κάθε διδάσκων θα επιλέγει ένα, αλλά τα υπόλοιπα θα μπορούν να χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά.
Αλλωστε, η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη με το σύστημα του ενός σχολικού εγχειριδίου.
Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τα νέα προγράμματα έχουν ως αφετηρία τα μαθησιακά αποτελέσματα. Επιδιώκεται στην ουσία μια αντίστροφη πορεία σχεδιασμού, όπου η βάση του είναι τα μαθησιακά αποτελέσματα και όλες οι υπόλοιπες παράμετροι εξαρτώνται από τον καθορισμό αυτών.
Αυτή η προσέγγιση στηρίζεται στην προσανατολισμένη στα αποτελέσματα εκπαίδευση, που αποτελεί μια φιλοσοφία εκπαιδευτικού σχεδιασμού όπου όλες οι αποφάσεις εκκινούν από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και η τελική «επιδίωξη» καθορίζει όλη τη διαδικασία.
Η κατάρτιση των νέων προγραμμάτων σπουδών συνδυάζεται με σειρά από άλλες δράσεις. Αυτές είναι, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, «η υιοθέτηση ενός ευέλικτου και υποστηρικτικού συστήματος διαρκούς επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών με κέντρο την ενδοσχολική επιμόρφωση σε ομάδες σχολείων, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα νέα προγράμματα και η εφαρμογή των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στα νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια της χώρας σε τέσσερις κύκλους δεξιοτήτων».
Βεβαίως μετρούν και οι μέθοδοι διδασκαλίας. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης, ενθαρρύνοντας την ενεργό εμπλοκή των μαθητών, και να επιδιώξουν τη διασύνδεση της νέας γνώσης με τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών μέσω πολλαπλών προσεγγίσεων ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους.
Τέλος, ζητούμενο είναι να υιοθετήσουν στρατηγικές διαφοροποιημένης διδασκαλίας, να αξιοποιούν εναλλακτικές πρακτικές, θεατρικές τεχνικές και ποικίλα διδακτικά εργαλεία και δημιουργικά παιχνίδια, και να χρησιμοποιούν κατάλληλα τις νέες τεχνολογίες στην καθημερινή διδακτική τους πρακτική.
Συνάντηση με μαθητές
«Δεν μπαίνουμε σε άγνωστα sites, είμαστε υπό την επιτήρηση της μητέρας ή του πατέρα, δεν αναρτούμε προσωπικές πληροφορίες και μυστικά φίλων μας, δεν αποδεχόματε από άγνωστα άτομα αιτήματα φιλίας». Αυτές ήταν ορισμένες από τις απαντήσεις που έδωσαν οι μαθητές στην υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως, η οποία επισκέφθηκε δημοτικό σχολείο στην Αγία Παρασκευή χθες, Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο. Η κ. Κεραμέως μετείχε στο μάθημα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, όταν οι μαθητές ασχολήθηκαν με αυτή τη θεματική. Πώς επιλέγουμε ασφαλείς κωδικούς, πώς καταλαβαίνουμε ότι μια ιστοσελίδα μπορεί να είναι κακόβουλη, τι κάνουμε σε περίπτωση cyberbullying, ήταν ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν, ενώ οι μαθητές ανέφεραν ότι θεωρούν πως υπάρχει διαδικτυακός εκφοβισμός όταν βλέπουν απειλές, προσβολές, βρισιές, ή όταν τους ζητούνται προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο. Αλλά και οι μαθητές ρώτησαν την κ. Κεραμέως σχετικά θέματα. Για παράδειγμα τη ρώτησαν εάν, π.χ., έχει ξεγελαστεί από ψεύτικα links ή εάν έχει πέσει κάποιος από το περιβάλλον της θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού. Η ίδια φέρεται να απάντησε αρνητικά, καθώς είναι καλά διαβασμένη στα σχετικά θέματα.
Πηγή: kathimerini.gr
Δείτε περισσότερα εκπαιδευτικά νέα: https://eduadvisor.gr/index.php/arthra/ekpaideftika-nea
